Η συμφωνία της 13ης Ιουνίου που έγραψε ξανά την ιστορία στη Γαλλία – Οι τρεις εβδομάδες της ανατροπής κι η σαρωτική νίκη στις βουλευτικές εκλογές – Τι υπάρχει πίσω από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο.
Το πρωί της 10ης Ιουνίου η Γαλλία ξυπνούσε κάθιδρη. Η Μαρίν Λεπέν είχε ξεπεράσει κατά πολύ τον μπαμπά / μέντορα Ζαν-Μαρί κι είχε μετατρέψει το ακροδεξιό Rassemblement National στην πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας. Το «μακρονικό» αφήγημα είχε σαρωθεί κι όλα ήταν πια στον αέρα.
Το σοκ ήταν τεράστιο. Τέτοιου βαθμού που ο αποσυντονισμένος πρόεδρος Μακρόν λύγισε από την ασφυκτική πίεση. Είχε κιόλας προχωρήσει στη διάλυση της Βουλής με βάση το άρθρο 12 του Συντάγματος και είχε προκηρύξει βουλευτικές εκλογές εντός εικοσαήμερου (30/6-7/7). Ουσιαστικά εκείνη τη στιγμή άνοιγε την πόρτα της εξουσίας στον σκοταδισμό και στην οπισθοδρομικότητα. Ο Ζορντάν Μπαρντελά πρόβαρε ήδη το κοστούμι του επόμενου πρωθυπουργού.
Ο Γάλλος πρόεδρος έλεγε στο διάγγελμά του πως «στο τέλος της ημέρας δεν μπορώ να κάνω σαν να μην έχει συμβεί τίποτα». Την ίδια ώρα έπαιρνε ένα τεράστιο ρίσκο. Ένα ρίσκο που είτε δεν είχε υπολογίσει είτε δεν φοβήθηκε τις αδυσώπητες συνέπειές του. Οι στιγμές ήταν κρίσιμες, οι αποφάσεις για την επόμενη μέρα καίριες.
Ο Ρουφέν έβαλε το πρώτο λιθαράκι
Στην πόλη Αμιάν του γαλλικού βορρά, δια του Φρανσουά Ρουφέν, ακούστηκε για πρώτη φορά η ανάγκη για άμεση συσπείρωση όλων των κεντροαριστερών, αριστερών και οικολογικών δυνάμεων. Χωρίς δεύτερες σκέψεις.
«Έχουμε έναν εμπρηστή της δημοκρατίας, έναν κυνικό αρχηγό που αντιμετωπίζει τη χώρα σαν παιχνίδι» αναφωνούσε. Προέτρεπε ταυτόχρονα «να σταματήσουμε τις βλακείες κι ας παίξουμε το παιχνίδι με ειλικρίνεια».
Ο Ρουφέν είναι μαχητικός δημοσιογράφος με επί σειρά ετών αρθρογραφία στη Le Monde, βραβευμένος κινηματογραφιστής και βουλευτής. Ένθερμος υποστηρικτής του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων» ήταν ο πρώτος που ενεργοποίησε τη φράση «Λαϊκό Μέτωπο». Μια φράση με ξεκάθαρη παραπομπή στον κυβερνητικό συνασπισμό του Μεσοπολέμου (mid-30s) έτσι ώστε να γίνει το αντίβαρο της προέλασης της ακροδεξιάς.
«Η Αριστερά πρέπει να ενωθεί. Τα υπόλοιπα είναι μια μάχη για ανόητους» επέμενε. Η σπίθα είχε ανάψει. Οι φωνές για ενοποίηση του χώρου άρχισαν να πληθαίνουν. Απ’ άκρη σ’ άκρη πολιτικοί παράγοντες συνέπλεαν με την άποψη του Ρουφέν.
Η ιδέα συνάντησε απήχηση
«Η Αριστερά είναι διχασμένη, αλλά ξέρει πώς να ενώνεται όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη. Θα είμαστε παρόντες». Η Εσρά Ερκάν, ηγετικό στέλεχος των Οικολόγων, δεν μάσησε τα λόγια της. Ούτε αποποιήθηκε των ευθυνών της περίστασης.
Ο δημοφιλής ευρωβουλευτής του κεντροαριστερού Place Publique, Ραφαέλ Γκλικσμάν, εμφανίστηκε πεπεισμένος πως «οφείλουμε να δώσουμε απάντηση, πρέπει να πιστέψουμε σε αυτήν ένωση και να σχηματίσουμε το Λαϊκό Μέτωπο». Βασικός πόλος ο ίδιος, είχε κάθετη σημασία η παρουσία του.
Η καμπάνια έχτισε την αφετηρία της στο διαδίκτυο και στις πλατφόρμες Νέων Μέσων. Ο Ρουφέν απευθύνθηκε πρώτα απ’ όλα σε συναδέλφους του βουλευτές. Τους ζήτησε να «συνυπογράψουν» την πρωτοβουλία, να μην μείνουν άλλο απαθείς μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο που βρίσκεται με το ένα πόδι εντός κυβέρνησης. Ανταποκρίθηκαν άνευ δισταγμού.
Ο Ολιβιέ Φορ των Σοσιαλιστών υιοθέτησε επίσης την ιδέα, καθώς «είναι μια φόρμουλα που καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση της απειλής».
Το La France Insoumise, η πιο ισχυρή παράταξη από τις γαλλικές αριστερές συνιστώσες του προοδευτικού τόξου, έκανε το πρώτο βήμα και ζήτησε συνάντηση κορυφής. Ο ριζοσπάστης και αντικομφορμιστής Ζαν-Λικ Μελανσόν κατανόησε πως αυτή είναι η ευκαιρία που τόσα χρόνια κυνηγούσε. «Είναι επείγον, είναι δυνατό, είναι ξεκάθαρο» έγραψε για να εκδηλώσει τις διαθέσεις του.
Εκατοντάδες ακαδημαϊκοί, δημιουργοί, καλλιτέχνες και ακτιβιστές απαίτησαν μια τέτοια σύγκλιση για το καλό της Γαλλίας. Επίσης η πλειονότητα των εργατικών συνδικάτων συσπειρώθηκε γύρω από αυτήν την αυθόρμητη κίνηση.
«Πρέπει να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που κέρδισε ο λαός. Ενωμένοι αριστεροί και οικολόγοι έχουν τον τρόπο να είναι η ηγέτιδα δύναμη στην Εθνοσυνέλευση. Χωρισμένοι ανοίγουμε τον δρόμο της εξουσίας στην ακροδεξιά» συμφωνούν άπαντες. Ο Μπαρντελά δεν έπρεπε, σε καμιά περίπτωση, να φτάσει στο Ματινιόν.
Η πρώτη συμφωνία του Λαϊκού Μετώπου
Το ίδιο βράδυ, αυτό της 10ης Ιουνίου, ανακοινώθηκε η πρόθεση έξι όμορων κομμάτων (EELV, LFI, PS, PP, G·s, GRS) να γίνουν το «οχυρό» που θα στερήσει από την ακροδεξιά την εξουσία. Σκόπευαν να προτείνουν κοινούς υποψηφίους ανά εκλογική περιφέρεια και να τους στηρίξουν συνολικά πάνω σε μια προγραμματική συμφωνία βασικών αξόνων και γραμμών. Μαζί τους συντάχθηκαν σταδιακά κι άλλα προοδευτικά, ακόμη ακροαριστερά, κόμματα (NPA, MRC, L’Engagement).
Μια ειλικρινή συζήτηση θα λειτουργούσε ως άκρατη προϋπόθεση πριν από οποιαδήποτε άλλη ανακοίνωση. Παρούσα φυσικά και η Μαρίν Τοντελιέ, γραμματέας των Οικολόγων. Στην έδρα τους προγραμματίστηκε η ιστορική συνάντηση.
Η -ιδεολογικής βάσης- κουβέντα υπήρξε πολύωρη και πολυεπίπεδη, αναμφίβολα κοπιαστική. Οι διαφωνίες δεν έλειψαν – θα ήταν παράδοξο. Καλές ανέκαθεν οι προθέσεις, η απόσταση από την υλοποίηση δεν ήταν μικρή.
Οι διαφωνίες και ο κίνδυνος
Οι διαπραγματεύσεις είχαν ένταση, οι αντιρρήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα δεν ήταν εύκολο να καμφθούν. Κάθε κόμμα έθετε τις δικές του κόκκινες γραμμές, η ελπίδα είχε αρχίσει να παραχωρεί τη θέση της στην αμφιβολία.
«Υπήρξε φόβος ότι δεν θα φτάσουμε σε οριστική συμφωνία» υποστήριζε μετά το πρώτο κύμα διαφωνιών ο γεν. γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, Φαμπιάν Ρουσέλ, που συμμετείχε ενεργά στις διεργασίες. Στον πυρήνα αυτών των ενστάσεων ο πόλεμος στην Ουκρανία και στη Γάζα.
Εκατοντάδες νέοι οργάνωναν καθημερινές συγκεντρώσεις στο Παρίσι για να πιέσουν καταστάσεις. Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή για τη Γαλλική Δημοκρατία, η ωριμότητα αποδείχθηκε ισχυρότερη των προσωπικών φιλοδοξιών. Ο Γκλικσμάν δεσμεύτηκε να πέσει οριστικά στην κοινή μάχη, μιας και πείσθηκε για τις προθέσεις όλων των άλλων να ρίξουν επίσης νερό στο κρασί τους.
Εκατοντάδες ακαδημαϊκοί, δημιουργοί, καλλιτέχνες και ακτιβιστές απαίτησαν μια τέτοια σύγκλιση για το καλό της Γαλλίας. Επίσης η πλειονότητα των εργατικών συνδικάτων συσπειρώθηκε γύρω από αυτήν την αυθόρμητη κίνηση.
«Πρέπει να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που κέρδισε ο λαός. Ενωμένοι αριστεροί και οικολόγοι έχουν τον τρόπο να είναι η ηγέτιδα δύναμη στην Εθνοσυνέλευση. Χωρισμένοι ανοίγουμε τον δρόμο της εξουσίας στην ακροδεξιά» συμφωνούν άπαντες. Ο Μπαρντελά δεν έπρεπε, σε καμιά περίπτωση, να φτάσει στο Ματινιόν.
Οι εγωισμοί δεν χωρούσαν σε μια τέτοια πολιτική «αυτοθυσία». Εκ των πραγμάτων οι συμβιβασμοί ήταν αδιαπραγμάτευτος όρος.
Η χρυσή τομή
Το βράδυ της 13ης Ιουνίου, κι αφού οι εκπρόσωποι των κομμάτων είχαν επιστρέψει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, άρχισε ν’ αναδύεται λευκός καπνός. Μαζί και πανηγυρισμοί. «Ή εμείς ή αυτοί» διατυπώθηκε σχετικώς.
Η συμφωνία ενός κοινού προγράμματος για τις βουλευτικές εκλογές επικυρώθηκε με κάθε επισημότητα. Στη βάση αυτού η οικονομία και η βελτίωση της καθημερινότητας του μέσου Γάλλου. Επικοινωνήθηκε η δέσμευση για την αύξηση των μέσων μισθών και τη φορολόγηση του πλούτου. Στο μανιφέστο που συνυπέγραψαν εξέφρασαν την επιθυμία να οικοδομήσουν μια εναλλακτική στον Εμανουέλ Μακρόν και να πολεμήσουν το ρατσιστικό αφήγημα της ακροδεξιάς.
Αφέθηκε εκτός κάθε ενδεχόμενο δυνητικής πρωθυπουργίας, διότι «σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα είχαμε φτάσει σε σύμπραξη», όπως σημείωνε πηγή με γνώση των όσων ειπώθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες.
Οι Μελανσόν, Φορ και Ολάντ χαιρέτισαν μεμιάς τη θετική έκβαση. Ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας ήταν εξ αρχής βέβαιος ότι στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών «όποιος μη υποψήφιος της ακροδεξιάς θα ωφεληθεί».
Οι εξελίξεις τον επαλήθευσαν στο έπακρο παρά τις ενίοτε αντικρουόμενες τοποθετήσεις όσων μιλούν δημοσίως κατά την προεκλογική περίοδο. Ο Μελανσόν παρέμενε -για μεγάλη μερίδα- persona non grata, ήταν όμως ανέφικτο να κάνουν χωρίς αυτόν ή το συσπειρωμένο LFI. Δικοί του ήταν οι περισσότεροι υποψήφιοι.
Η μεγάλη βραδιά της 7ης Ιουλίου
Σε λιγότερο από έναν μήνα το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας πέτυχε το ακατόρθωτο. Κέρδισε την πρωτιά στο Γαλλικό Κοινοβούλιο, έστω και χωρίς πλειοψηφία, αλλά κυρίως κατατρόπωσε την ακροδεξιά: την πέταξε στα βράχια και στο έλεος της εσωστρέφειας που αναπόφευκτα προέκυψε σε μια προσπάθεια αναζήτησης αστοχιών κατά την προεκλογική περίοδο.
Η Μαρίν Λε Πεν ναι μεν μίλησε για νίκη που απλώς καθυστερεί, αλλά κατάλαβε κι ίδια πως η ευκαιρία της σχεδόν εξαϋλώθηκε. Ήδη παρουσιάζεται δε χολωμένη με τον Μπαρντελά, που βρέθηκε αναπάντεχα στριμωγμένος, και τους χειρισμούς του. Ειδάλλως δεν θα πιθανολογούνταν εσωκομματικές καρατομήσεις.
Τι θα φέρει η μεγάλη νίκη κεντροαριστερών και κεντροαριστερών ουδείς γνωρίζει με ακρίβεια. Σίγουρα πάντως δεν θα φέρει την ακροδεξιά στην εξουσία της Γαλλίας.
