Γράφει η Ευσταθεία Δραγώνα

Η ενδοσχολική βία ή αλλιώς bulling, δεν είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάστηκε ξαφνικά τα τελευταία χρόνια. Την παρουσία της την είχαμε συναντήσει στα σχολεία από την δεκαετία του ’80, αλλά δεν ήταν τόσο έντονη και δεν οδηγούσε σε αυτοκτονίες ή ακόμα και φόνους. Θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε «αθώα», σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα.

Η ενδοσχολική βία μπορεί να έχει πολλές μορφές. Μπορεί να είναι λεκτική,  σωματική, ψυχολογική, ηλεκτρονική και σεξουαλική. Στην λεκτική τα παιδιά χρησιμοποιούν τις κοροϊδίες, τις γκριμάτσες όταν ένα παιδί μιλάει, την καζούρα στα διαλείμματα ή στο δρόμο για το σπίτι. Στη σωματική, αρχίζουν τα χτυπήματα, τις τρικλοποδιές, τα σπρωξίματα, το δάγκωμα, το φτύσιμο, το τράβηγμα των μαλλιών, κ.α. Στη ψυχολογική είναι οι απειλές, ο εκβιασμός, η απομόνωση, ο αποκλεισμός από την ομάδα και το παιχνίδι, η διάδοση φημών. Στην ηλεκτρονική είναι η ανάρτηση κάποιου βίντεο, οι απειλές μέσω facebook, twitter, mail, ανάρτηση φωτογραφιών. Η σεξουαλική – πο αφορά περισσότερο τα κορίτσια – είναι τα σεξουαλικά υπονοούμενα, ο εξαναγκασμός για σεξουαλικές πράξεις υπό απειλή.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην «έκρηξη» αυτού του είδους βίας μπορεί να είναι οικογενειακοί – διαζύγιο γονέων, κακοποίηση παιδιών, λεκτική ή σωματική, από τους γονείς – ψυχολογικοί – εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων – οικονομικοί ή κοινωνικοί, ακόμα και εκπαιδευτικοί.

Τα θύματα που διαλέγουν οι θύτες είναι συνήθως άτομα ντροπαλά, καλοί μαθητές, ήπιων τόνων, μοναχικοί με χαμηλή αυτοπεποίθηση, εσωστρεφή με αδυναμία στο να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Οι θύτες είναι το ακριβώς αντίθετο σαν χαρακτήρες ή άτομα που έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τα θύματά τους. Είναι συνήθως κακοί μαθητές, ζηλιάρηδες, επιθετική με χαμηλή αυτοεκτίμηση και ψυχολογικά προβλήματα.

Η ψυχραιμία είναι το σημαντικότερο και το πιο δύσκολο κομμάτι που καλείσαι να επιδείξεις σε οποιοδήποτε περιστατικό βίας, είτε αυτό αφορά εσένα και την οικογένειά σου, είτε αφορά άτομα του σχολικού περιβάλλοντος γενικά.

Όταν ενημερώνεσαι για το περιστατικό από το σχολείο η πρώτη κίνηση – μετά την ψυχραιμία που πρέπει να επιδείξεις – είναι να προσφέρεις ψυχολογική υποστήριξη στο παιδί. Θα πρέπει να το βεβαιώσεις ότι δεν φταίει εκείνο για την επίθεση που του έγινε και μετά πρέπει να απευθυνθείς στον εκπαιδευτικό. Θα πρέπει να συζητήσεις μαζί του το συμβάν και να δείτε εάν υπάρχουν και άλλα θύματα, είτε από τον ίδιο θύτη είτε από άλλους. Μετά, θα πρέπει να βρείτε το θύτη και να μιλήσετε μαζί του. Να προσπαθήσετε να εντοπίσετε ποιο είναι εκείνο το πρόβλημα το οποίο τον «ανάγκασε» να αντιμετωπίσει τα άλλα παιδιά με αυτό τον τρόπο.

Η συζήτηση του θύματος με το θύτη είναι εξίσου σημαντική, όμως είναι ανάλογα με την ηλικία που είναι τα παιδιά. Όταν είναι στην εφηβεία, είναι πιο δύσκολο να τους πείσεις να κάνουν μια τέτοια κουβέντα και μάλιστα με την παρουσία ενηλίκων. Η ενημέρωση των γονέων είναι απαραίτητη, όπως και η βοήθειά τους στο να καταλάβουμε καλύτερα την ψυχολογική κατάσταση το παιδιού.

Το σχολείο σε κάθε έναρξη σχολικής χρονιάς, θα πρέπει να ενημερώνει τους γονείς για το πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ενδοσχολική βία. Επίσης, θα πρέπει να ενημερώσει και τα παιδιά για το τι είναι η ενδοσχολική βία, πως πρέπει να την αντιμετωπίσουν – ακόμα κι αν δεν έρθουν αντιμέτωποι με αυτή. Η παρουσία ενός ψυχολόγου μια φορά την εβδομάδα στο σχολικό περιβάλλον κρίνεται απαραίτητη, όπως επίσης και ομάδες γονέων και ομάδες παιδιών που θα μπορούν να συζητήσουν τους προβληματισμούς τους και τους τρόπους διευθέτησής τους.

Κανονικά, σε κάθε σχολείο θα πρέπει να υπάρχει ένας υπεύθυνος για το θέμα της ενδοσχολικής βίας, ο οποίος θα συντονίζει και την δράση του σχολείου και των παιδιών.