Τα social media έχουν μπει δυναμικά στην καθημερινότητά μας και ως χώρος κοινωνικής διάδρασης είναι λογικό να επηράζουν με τη σειρά τους την κοινωνική μας υπόσταση και ρόλο. Δημιουργούνται τάσεις, μόδες, προφίλ που αναδεικνύονται σε δημοφιλή κι αντίστοιχα άλλα που περιθωριοποιούνται. Η επιθυμία και η προσπάθεια του ατόμου να είναι κοινωνικά επιτυχημένο, οδηγεί συνήθως στην εφαρμογή των αναγνωρισμένων ως θετικών στοιχείων ώστε να επιτευχθεί τούτη η επιτυχία. Ανάμεσα σε αυτά τα τα στοιχεία είναι οι φωτογραφίες selfie, τα διάφορα check in, ο σαρκασμός του troll κι άλλα πολλά (παρεμπιπτόντως, είναι ενδιαφέρουσα γλωσσολογικά η εισαγωγή αυτών των νέων λέξεων στην επικοινωνία μας). Στο σημερινό άρθρο λοιπόν θα αναφερθούμε στην επιρροή που ασκούν τα social media στην διαμόρφωση της εικόνας των νεαρών γυναικών. Φυσικά τούτη η επιρροή μόνο σε βάθος χρόνου μπορεί να αναδειχθεί, αλλά η ουσία της σημερινής συζήτησης βρίσκεται στην ανάλυση κάποιων ιδιαίτερων πτυχών.

Έχουμε αναφερθεί και παλαιότερα στην κοινωνική σημασία της ομορφιάς, έχει σημασία όμως να υπενθυμίσουμε ότι ειδικά για τις γυναίκες, η ομορφιά τείνει να θεωρείται ένα από τα βασικά στοιχεία που την καθιστούν κοινωνικά επιτυχημένη, σε αντίθεση με το ανδρικό φύλο. Έτσι λοιπόν, μια ποικιλόμορφη βιομηχανία ομορφιάς έχει αναπτυχθεί ούτως ώστε η γυναίκα να είναι πάνω από όλα ελκυστική. Τούτη η βιομηχανία προωθείται μαζικά από το lifestyle και όσα αυτό καθορίζει ως “ελκυστικό” κάθε φορά, μέσα από την μόδα και τις διάσημες όμορφες γυναίκες που το αντιπροσωπεύουν. Φυσικά, όσο μια γυναίκα μεγαλώνει μπορεί να εμβαθύνει την αυτογνωσία της και να αναγνωρίσει η ίδια τα όρια ανάμεσα σε αυτό που η ίδια θέλει να είναι και να δείχνει και σε αυτό που η μόδα της επιβάλλει.

Είναι όμως γνωστό ότι η μόδα επηρεάζει περισσότερο τις μικρές ηλικίες κι αυτό οφείλεται στην προσπάθεια του νεαρού ατόμου να ενταχθεί ομαλά στο κοινωνικό σύνολο, με αποτέλεσμα να ακολουθεί πιο εύκολα τις δημοφιλείς μαζικές τάσεις που θα οδηγήσουν σε μια επιτυχημένη κοινωνικοποίηση.

Το ερώτημα που τίθεται στην προκειμένη, είναι πώς επηρεάζεται η σύγχρονη γυναίκα από το μεγάλο ποσοστό των νεαρών κοριτσιών – πολλά από αυτά στην προεφηβεία και στην εφηβεία – όπου στα διάφορα προφίλ τους στα social media, ανεβάζουν ένα πλήθος από φωτογραφίες, συχνά με πόζες αισθησιακές ή “καυτές”.

Μέσω αυτών ενισχύεται αφενός η δημοφιλία τους μεταξύ των συνομηλίκων, αφετέρου η αυτοεικόνα τους. Μια εικόνα όμως που διαμορφώνεται μέσω της έντονης σεξουαλικοποίησής τους, η οποία μάλιστα εκφράζεται και δημοσίως οπότε δεν είναι λίγες οι φορές που καταλήγει σε διαπόμπευση, χωρίς μάλιστα να γίνεται αντιληπτή από το ίδιο το άτομο. Τούτες οι αναπτυξιακές περίοδοι όμως είναι ιδιαιτέρως σημαντικές για την διαμόρφωση μιας υγιούς σεξουαλικότητας και κοινωνικής ταυτότητας, με αποτέλεσμα τα παραπάνω να δυσχεραίνουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας αφού επικεντρώνονται στην αναφερθείσα σεξουαλικοποίηση, προσδίδοντας έτσι στο άτομο την εντύπωση ότι η ομορφιά του και η αναγνωρισιμότητά του μπορεί να μετρηθεί στα likes που θα αποκομίσει εξαιτίας του σέξυ τρόπου που πόζαρε στον φακό. Κι αφού η φωτογραφία κρίθηκε επιτυχημένη, η πεπατημένη οδός προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά κι έτσι το νεαρό κορίτσι συνεχίζει να ποζάρει με τον ίδιο τρόπο.

Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν έχει να κάνει με τον αντίκτυπο αυτής της κατάστασης στη νέα γενιά της σύγχρονης γυναίκας.

Κατά την ιστορική διαδρομή, η γυναίκα έχει υπάρξει κυρίως εκμεταλλευόμενη και κοινωνικά ανελεύθερη. Μόλις τον 20ο αιώνα κατάφερε να συσπειρωθεί κοινωνικά και να διεκδικήσει κάποια από τα δικαιώματά της. Παρά τις όποιες ιστορικές και σύγχρονες προσπάθειες όμως, η υποβίβασή της σε σεξουαλικό αντικείμενο ή ιδιοκτησία παραμένει ισχυρή (βλέπε βιομηχανία πορνογραφίας, εκπόρνευση – trafficking, σεξοτουρισμός). Η αναφερθείσα οικειοθελής σεξουαλικοποίησή της, τείνει να ενισχύσει τον παραπάνω υποβιβασμό, αφαιρώντας της έτσι την δυνατότητα να ολοκληρωθεί προσωπικά και να απελευθερωθεί κοινωνικά, αλλά να καταλήξει και πάλι εγκλωβισμένη σε έναν κοινωνικό ρόλο περιορισμένο στην έκφραση της σεξουαλικότητάς της. Τάση που καλλιεργείται μαζικά εξυπηρετώντας την προσοδοφόρα βιομηχανία ομορφιάς. Μια σημαντική παρέμβαση σε αυτή την τάση μπορεί να γίνει από τα μεγαλύτερα άτομα μέσω ενός καλύτερου προσανατολισμού αλλά και από το ίδιο το άτομο μέσω της εσωτερικής εμβάθυνσης κι επιλογής του ιδανικού εαυτού. Όπως άλλωστε έχει δηλώσει η γνωστή σχεδιάστρια μόδας, Coco Chanel «η ομορφιά ξεκινάει τη στιγμή που αποφασίζεις να είσαι ο εαυτός σου».

Γράφει η Μαρία Μάρκου για το k-mag.gr