Πέρασαν 6 χρόνια από τη ψήφιση και εφαρμογή του νόμου 3869/2010 ή αλλιώς Κατσέλη. Ενός νόμου που έδωσε ελπίδα σε πολλά υπερχρεωμένα νοικοκυριά που έβλεπαν τα υπάρχοντά τους να βρίσκονται στην λαίλαπα των τραπεζίτων.
Ο αρχικός νόμος τότε ήταν κάπως διστακτικός και μαζί του δίσταζαν αρχικά και τα Ειρηνοδικεία να τον εφαρμόσουν. Μέσα σε πολύ λίγο διάστημα όμως, μέστωσε και πολλά Ειρηνοδικεία της χώρας βρήκαν την ευκαιρία να δώσουν πνοή στα ξεψυχισμένα νοικοκυριά.
Οι προϋποθέσεις απλές, θέλουν να καταφεύγουν στην προστασία του νόμου νοικοκυριά που δεν έχουν σχέση με το εμπόριο, που έχουν έλλειψη ρευστού και δεν έχουν πολλές ή και καμία δυνατότητα να απομειώσουν ή να εξοφλήσουν δάνεια και πιστωτικές κάρτες.
Ο αρχικός νόμος τροποποιήθηκε σημαντικά 2 φορές μέχρι το καλοκαίρι του 2015, η οποία τελευταία τροποποίηση ισχύει μέχρι σήμερα. Οι τροποποιήσεις αυτές σε άλλα σημεία διεύρυναν τον αρχικό νόμο, όπως για παράδειγμα πλέον μπορούν να καταφύγουν στην προστασία και μικροέμποροι που πριν ήταν αδιανόητο ή πλέον οι υπερχρεωμένοι μπορούν να προστατευθούν και έναντι των ασφαλιστικών ταμείων, της εφορίας και των ιδιωτών. Σε κάποια άλλα σημεία όμως, υπήρξε περιορισμός εννοιών, όπως στο θέμα ορισμού των δαπανών διαβίωσης που στην αρχή ο κάθε ένας χρησιμοποιούσε όποιο μέγεθος ήθελε, ή ακόμη και περιορισμός στα οικονομικά και περιουσιακά δεδομένα.
Άπειροι δανειολήπτες μέχρι και σήμερα έχουν προσφύγει στα δικαστικά μονοπάτια και πολλοί δικαιώθηκαν. Τόσος δε ήταν ο αριθμός των αιτούντων προστασία που μέχρι πέρισυ, πριν την τελευταία δηλαδή τροποποίηση του νόμου, οι δικάσιμοι που δίνονταν στις τότε καταθέσεις προσδιορίζονταν για το έτος 2027 και πέρα, ενώ πλέον χάρη στην τελευταία τροποποίηση δε ξεφεύγουμε από το έτος 2018 στη χειρότερη περίπτωση.
Και ενώ τόσα χρόνια είχαμε πλέον μάθει τον τρόπο αυτό, αχνοφαίνεται πάλι μια μεγάλη και θεσμική αλλαγή που αφορά αυτή τη φορά σε επιχειρηματικά μόνο δάνεια. Είναι όμως σίγουρο ότι θα επεκταθεί σιγά σιγά σε όλα τα κόκκινα δάνεια.
Περί τα τέλη του φετινού Οκτώβρη, κατατέθηκε ένα νομοσχέδιο, το οποίο αλλάζει όλα τα δεδομένα, άμα τη ψηφισή του. Όλες οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, θα έχουν τη δυνατότητα, πριν την προσφυγή τους στις δικαστικές αίθουσες, να περνούν από την επικείμενη υποχρεωτική προδικασία μιας τραπεζικής Διαμεσολάβησης, που όμως στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δε θα κάθονται μόνο δανειολήπτες και τραπεζίτες αλλά θα μπορούν να είναι μέρη και ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες κλπ.
Η διαδικασία θα έχει ως εξής: οι αιτήσεις για τις τακτοποιήσεις των δανείων, θα μοιράζονται μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε διαπιστευμένους Διαμεσολαβητές, οι οποίοι το πρώτο μέλημά τους θα είναι να διαπιστώσουν και να πραγματοποιήσουν έναν έλεγχο βιωσιμότητας της επιχείρησης. Αν περάσει η επιχείρηση αυτό το crush test, και αποδειχθεί η βιωσιμότητά της θα προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις ενώπιον του Διαμεσολαβητή αυτού. Αν δεν αποδειχθεί όμως η βιωσιμότητα της επιχείρησης τότε η κατάληξη θα είναι μόνο οι δικαστικές αίθουσες όπως νοούνται ως τώρα.
Η διαδικασία ενώπιον του Διαμεσολαβητή είναι ουσιαστικά διαπραγματεύσεις με τους «δανειστές» της επιχείρησης (τράπεζες, ταμεία, εφορία) ώστε μέσα σε ελάχιστο χρόνο μερικών ημερών να έχουν κάποιο αποτέλεσμα. Τα αποτελέσματα που είναι στόχος, είναι αλλαγή τρόπου καταβολής δανείων και οφειλών μέσω διακανονισμού, ή επιμήκυνση εξόφλησης οφειλών ή μείωση επιτοκίου ή ακόμη και το μεγαλύτερο αποτέλεσμα του κουρέματος των οφειλών με ποσοστό άνω του 50%.
Μετά από την κατάληξη σε συμφωνία και την υπογραφή των συμφωνητικών, αυτά θα επικυρώνονται αρμοδίως από τα δικαστήρια και στην ουσία η επιχείρηση θα εξυγιαίνεται.
Αυτή η εξέλιξη είναι κάτι που από την αρχή και τον αρχικό νόμο Κατσέλη προσπάθησαν οι υπεύθυνοι για την ψήφισή του να εφαρμόσουν, όμως τελικά χρειάστηκε να περάσουν 6 χρόνια για να αρχίσει να επιβάλλεται. Η εμπειρία λέει ότι μόλις ξεκινήσει να εφαρμόζεται και να έχει αποτέλεσμα στις επιχειρήσεις, θα επεκταθεί και στα νοικοκυριά, καθώς είναι αυτά που έχουν τόσο ανάγκη την άμεση και με τον καλύτερο τρόπο και τους καλύτερους όρους εξυγίανση. Το μόνο που χρειάζεται είναι να περιμένουμε να ψηφισθεί αυτός ο νόμος και να ξεκινήσει επιτέλους η υποχρεωτική εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών των επιχειρηματικών δανείων.