Ο Κωνσταντίνος Τασούλας είναι ο 9ος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, όπου θα επικυρωθεί και επίσημα με την ορκωμοσία του στις 13 Μαρτίου, μετά και την ψήφισή του σήμερα από την πλειοψηφία της Βουλής.

Ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Τασούλας

Ο επί 25 συναπτά χρόνια εκλεγόμενος βουλευτής Ιωαννίνων Κωνσταντίνος Τασούλας ανέδειξε στο εθνικό ακροατήριο τις πολιτικές του δεξιότητες και κατέκτησε επάξια δημόσιο κύρος κατά τη θητεία του ως προέδρου της Βουλής. Επέλεξε να παραμείνει προσγειωμένος χωρίς να αντιμετωπίζει αφ’ υψηλού το κοινοβουλευτικό σώμα παρότι η έδρα του προέδρου βρίσκεται ψηλότερα απ’ όλες στην αίθουσα. Παράλληλα επιστράτευσε ουκ ολίγες φορές το πηγαίο χιούμορ του για να επιβάλει την τάξη στη Ολομέλεια.

Χρειαζόταν επάρκεια ευελιξίας, προσαρμοστικότητας και υπεύθυνης αξιολόγησης του τι συνιστά οργισμένη πρόκληση και τι πολιτική αντιπαράθεση. Τις διέθετε αυτές τις ικανότητες ο Τασούλας. Καθημερινό μέλημά του ήταν η τήρηση με θετικό πνεύμα των ισορροπιών στη Βουλή. Εχοντας επίγνωση ότι «σε αυτή τη χώρα είναι συμπαθές το να λες και όχι το να πράττεις», χρησιμοποιούσε κατευναστικές ατάκες που εμπόδιζαν την παροξυσμική αρνητικότητα στον Ναό της Δημοκρατίας.

Με το ενίοτε επίσης δεικτικό του ύφος σε στυλ «φέρτε μια ντουντούκα στην κυρία Κωνσταντοπούλου», την ώρα που εκείνη διαμαρτυρόμενη φώναζε στην αίθουσα κι εκείνος δεν την άκουγε. Με την άριστη χρήση των ελληνικών διόρθωνε τα λεκτικά ολισθήματα του Αλέξη Τσίπρα και με τις άφθονες ιστορικές του γνώσεις ανασκεύαζε καίρια τις αυθαίρετες παραπομπές σε ρήτορες της αρχαιότητας που επιχειρούσε ο Κυριάκος Βελόπουλος.

Ψύχραιμος, απευθυνόταν στους έξαλλα διαμαρτυρόμενους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης όταν εριστικός ο Παύλος Πολάκης αρνούνταν να κατέβει από το βήμα, λέγοντάς τους «το πολύ να βραχνιάσετε, κόλαση τη Βουλή δεν θα την κάνετε». Δεν παρέλειπε, επίσης, να γίνεται σκωπτικός όταν το απαιτούσαν οι περιστάσεις και με την κυβέρνηση.

Οταν ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε στις αρχές του 2023 πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης και ο τότε υπουργός Eπικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης απαντούσε με ένα κείμενο του Λυσία, ο Τασούλας απευθυνόμενος στο Σώμα είπε περιπαικτικά: «Θα έχουμε και μετάφραση, μην ανησυχείτε». Στην πραγματικότητα, με την ευγένεια, τις παραινέσεις, τους επιδέξιους αντιπερισπασμούς και τα αθώα του πειράγματα επιτελούσε άψογα τον ρόλο του στο τρίτο ανώτερο πολιτειακό αξίωμα της Δημοκρατίας.

Συντονισμένα πυρά

Επιτελώντας το καθήκον του, δέχτηκε συντονισμένα πυρά από διάφουρους λαϊκιστές επειδή τάχα συμπεριφερόταν με συγκινησιακή απάθεια σαν φλεγματικός Βρετανός λόρδος. Πού να ’ξεραν ότι είχε εργαστεί ως νέος δικηγόρος στο Λονδίνο, υπότροφος του Βρετανικού Συμβουλίου στο King’s College;

Τον δαιμονολογούσαν οι πάσης φύσης αντισυστημικοί επειδή αναφερόταν στους Γουίνστον Τσόρτσιλ, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Δημήτρη Τσάτσο και Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ποιος ξέρει τι θα του «έσουρναν» ακόμη αν γνώριζαν ότι είχε στα 38 του χρόνια επισκεφτεί τις ΗΠΑ, ως προσκεκλημένος της κυβέρνησης του Μπιλ Κλίντον, στο πλαίσιο του προγράμματος νέων Ευρωπαίων πολιτικών; Επιπλέον ένα τσούρμο απαίδευτων, όχι μονό λογοτεχνικά, τον λοιδορούσε γιατί είχε αποστηθίσει τα στοχαστικά νοήματα και τους συμβολισμούς του Καβάφη, είχε υιοθετήσει το πατριωτικό σθένος του Παλαμά και συμμεριζόταν την εσωτερική μελαγχολία του Καρυωτάκη.

Τον απέρριπταν και πολιτικά με την περιφρονητική απαξίωση «κουλτουριάρης» εξαιτίας της αισθητικής προσέγγισης και της αγάπης του στα λογοτεχνικά δημιουργήματα σε στίχους. Τι κι αν ως υπουργός Πολιτισμού το 2014 ασχολήθηκε σοβαρά με την υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Ανέθεσε τότε στο κορυφαίο νομικό γραφείο Robertson & Palmer να διερευνήσουν τις πιθανές νομικές λύσεις, έχοντας στην ομάδα τους την έγκριτη νομικό Αμάλ Αλαμουντίν, σύζυγο του Τζορτζ Κλούνεϊ, την οποία ξενάγησε στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Κωνσταντίνος Τασούλας: Με τηλέφωνο Nokia, Λατινικά και μετσοβόνε στο Προεδρικό Μέγαρο

Τι κι αν επίσης χάρη στη στέρεα νομική του κατάρτιση και την εις βάθος δουλειά του εισηγήθηκε στον πρωθυπουργό τις αναγκαίες για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική του πολιτεύματος αναθεωρητέες διατάξεις του Συντάγματος; Ολα αυτά οι με παρωπίδες τιμητές του τα παρέβλεπαν.

Ανάμεσα στους επικριτές του και κάποιοι δήθεν ομοϊδεάτες του. Και βέβαια καυστικοί κατήγοροί του είναι κι εκείνοι που σαν φοβικά μονόχνοτοι μεσαιωνικοί μοναχοί από το «Ονομα του Ρόδου» του Ουμπέρτο Εκο δεν ανέχονται τις εκλεπτυσμένες αποχρώσεις του υψηλής ποιότητας χιούμορ του.

Αυτοσαρκασμός

Το παρομοίαζαν με αλαζονική λεκτική ειρωνεία, παρότι στην όποια εκφορά εκ μέρους του αυτή ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τον αυτοσαρκασμό του. Κατά την εκλογή του στη θέση του γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ., τον μακρινό Φεβρουάριο του 2010, συγκέντρωσε 82 ψήφους, ενώ υπήρξαν πέντε λευκά και δύο άκυρα.

Το υπαινικτικά διαβρωτικό σχόλιό του μετά την καταμέτρηση ήταν: «Οπως μου έχει πει ο μικροβιολόγος βουλευτής Τσιάρας, κάθε υγιής οργανισμός έχει και τα λευκά του!». Υπό αυτή τη συνειδητή επιλογή προσωπικού τόνου και τρόπου αντίδρασης, ο ίδιος δεν πτοείται από τις ανερμάτιστες κακολογίες.

Παρ’ όλα αυτά, έχει εξομολογηθεί ότι ο μέντοράς του Ευάγγελος Αβέρωφ τον συμβούλευε να προσέχει το χιούμορ του. Σαράντα χρόνια αργότερα παραδεχόταν πως δεν τον άκουσε, με αποτέλεσμα να βρει ως εχθρό του στην Ελλάδα την «επιπολάζουσα σοβαροφάνεια».
Κωνσταντίνος Τασούλας: Με τηλέφωνο Nokia, Λατινικά και μετσοβόνε στο Προεδρικό Μέγαρο

Δεν εγκατέλειψε, ωστόσο, με το διανοητικό του εκτόπισμα για χάρη ενός αβασάνιστα εξυπνακίστικου μοντερνισμού τις πατροπαράδοτες αρχές και τις αξιακές παραδόσεις του. Χαράζει την πολιτική του πορεία, μακριά από μόδες, τάσεις και συρμούς. Και πορεύεται σύμφωνα με τα βιώματα και την έφεσή του στην αρχική έννοια της πολιτικής στάσης η οποία κρίνεται από τις ουσιαστικές πράξεις.

Οχι από τη φανταχτερη εικόνα για τα μάτια του κόσμου. Εχει, άλλωστε, διαφυλάξει με υπευθυνότητα και περίσκεψη το προσωπικό και οικογενειακό του προφιλ. Διακριτικός στις ταβέρνες των βορείων προαστίων, απλός στις καλοκαιρινές του διακοπές που κάνει από το 2000 στη Σύρο.

Από το 2010 έχει αγοράσει ένα διαμέρισμα στην Ποσειδωνία, γνωστή και ως Ντελαγκράτσια, πάνω σε έναν λόφο που αγναντεύει τον κόλπο του Φοίνικα. Γι’ αυτόν και τη σύζυγο του Φανή Σταθοπούλου αποτελεί μοναδικό τόπο ξεκούρασης. Αποφεύγουν τις θερινές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και σπανίως παραβρίσκονται στις παραστάσεις του Δημοτικού Θέατρου «Απόλλων» στην Ερμούπολη. Για κοσμική ζωή, ούτε συζήτηση.

Παρομοίως τα δυο τους παιδιά, ο μεγαλύτερος γιος Αναστάσιος, που έχει σπουδάσει μαθηματικός, και η μικρότερη κόρη Μάγδα, που έχει σπουδάσει στο ΜΜΕ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει ασχοληθεί με το θέατρο, ακολουθούν την αθόρυβη και εκλεπτυσμένη κοινωνική συμπεριφορά των γονιών τους.

Χωρίς smartphones

Οσοι τυχαίνει να τον γνωρίζουν εκ του σύνεγγυς αφηγούνται ότι δεν έχει παρασυρθεί από υπερσύχρονες τεχνολογικές εφαρμογές και ψηφιακά εξελιγμένους επικοινωνιακούς κανόνες. Δεν διαθέτει λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο Facebook ή στο Χ (πρώην Twitter). Ούτε έχει επιχειρήσει ποτέ να βγάλει selfie.

Λογικό από μια άποψη, καθώς δεν κατέχει smartphone. Χρησιμοποιεί μια μνημειακού ενδιαφέροντος παλιά συσκευή Nokia. Δεν το κάνει, λένε, από αδεξιότητα χειρισμού των πολύπλοκων υπερεξοπλισμένων smartphones ούτε από ντεμοντέ ακαταδεξιά, αλλά χάριν απομάγευσης από την επίμονη διαδραστική σύγχυση και τη σχεδόν πεισματικά καταναγκαστική ψηφιακή αναπαράστασης της πληροφορίας.

Τον περιγράφουν, εξάλλου, ως άνθρωπο προσηλωμένο στα βιβλία, όπως μαρτυρά η τεράστια ξύλινη και πλούσια σε τίτλους βιβλιοθήκη του σπιτιού του στην Κηφισιά. Εκεί όπου πλάι της είναι εγκατεστημένο ένα μουσειακού χαρακτήρα ενσύρματο, σταθερό τηλέφωνο με κυκλικό καντράν. Είναι άγνωστο σε όσους συναναστρέφεται αν το χρησιμοποιεί τοποθετώντας το δάκτυλο στον ρετρό περιστροφικό δίσκο με τους αριθμούς για να πραγματοποιήσει κλήσεις.

Εικάζουν, πάντως, ότι αφού η συσκευή είναι λειτουργική και συνδεδεμένη σε παροχή θα είναι και αξιοποιήσιμη, πράγμα που φέρεται να τον καθιστά απόμακρο από τους σύγχρονους καιρούς. Καθώς κρίνεται ότι οι επιλογές του συντονίζονται με την αίσθησή του ότι η πολιτική πρέπει να επιστρέψει στις αυθεντικές ρίζες της. Αντίληψη που αρκετές φόρες τον καταχωρίζει σχεδόν ισοπεδωτικά στους συντηρητικούς πολιτικούς.

Ποτέ δεν ταξινομήθηκε στους αμιγώς φιλελεύθερους πολιτικούς, αν και αμείλικτος εχθρός του πελατειακού συστήματος. Πάντα, όμως, υπερψήφιζε τα πιο προοδευτικά νομοσχέδια.

Τις δικές του, γνήσιες ρίζες φαίνεται, κατά κάποιον τρόπο, να τις απεικονίζει με την ποιμενική του ράβδο, αλλιώς γκλίτσα. Οπως εκείνη του αείμνηστου Ευάγγελου Αβέρωφ που φυλάσσεται στο Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου. Το γνωστό και ως Αρχοντικό Τοσίτσα, το οποίο έχτισε εξαρχής το 1952 ο Ηπειρώτης εργολάβος παππούς από την πλευρά της μητέρας του Κώστας Μάντζος.

Με τέτοια πατρογονική προέλευση δεν ήταν παράξενο ότι αρκετοί γείτονές του τον έβλεπαν στην περίοδο της πανδημίας να κάνει απογευματινούς περιπάτους στα αλσύλλια της περιοχής κρατώντας περήφανα την κυρτή ξυλόγλυπτη λαβή της. Μπορεί το αξεσουάρ της βόλτας να φάνταζε γραφικό, αλλά στην ιδιαίτερη πατρίδα του αυτό το μπαστούνι του βοσκού έχει συναισθηματική αξία.

Παραδίδεται από παππού σε εγγονό ως οικογενειακό κειμήλιο. Γι’ αυτό, εκπληρώνοντας ίσως τα ήθη και τα έθιμα των προπατόρων του, διατηρεί μια ακόμη γκλίτσα στο γραφείο του στη Βουλή.

Τα πρώτα βήματα

Γεννημένος στα Ιωάννινα στις 17 Ιουλίου 1959, είναι γιος του Αναστάσιου Τασούλα και της Βασιλικής Μάντζου. Ο πατέρας του ήταν φιλόλογος και πολιτικός, ενώ η μητέρα του νοικοκυρά. Τα πρώτα του βήματα τα έκανε δίπλα στα φορτωμένα ράφια με λογοτεχνικά και φιλοσοφικά βιβλία της πατρικής βιβλιοθήκης.

Μεγάλωσε με τις ιστορίες που διάβαζαν σε αυτόν και τον μεγαλύτερο αδελφό του Χρήστο από τις σελίδες με τα ηπειρώτικα παραμύθια του Χρήστου Χρηστοβασίλη, που τυπώθηκαν για πρώτη φορά το 1906. Από αυτές τις απλές ανεπιτήδευτες αφηγήσεις γνώρισε και δέθηκε με την πατρίδα του, την Ηπειρο. Στα παιδικά χρόνια μετακινήθηκε από πόλη σε πόλη της επικρατείας, καθώς ο πατέρας του το 1963 διορίστηκε νομάρχης Λασιθίου και έπειτα από μια βραχύβια θητεία στη Βοιωτία επανήλθε στην Κρήτη, το 1965, ως νομάρχης Ηρακλείου.

Στα 9 του χρόνια εγκαταστάθηκε οριστικά στη Φοιτητική Εστία για Ηπειρώτες σπουδαστές του Ιδρύματος του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, στην Κάτω Κηφισιά.

Ο πατέρας του είχε ήδη αναλάβει διευθυντής στο πρότυπο αυτό σχολείο και οικοτροφείο και η οικογένεια μετακόμισε στην προβλεπόμενη οικία εντός του σχολείου. Στα εφηβικά του χρόνια εκτόνωνε την ορμητική ενέργειά του στο ποδόσφαιρο. Εποχή Γουέμπλεϊ, τότε, έπαιζε μπάλα με συνομήλικούς του στα γήπεδα της ΧΑΝ Κηφισιάς, όπου ξημεροβραδιαζόταν γδέρνοντας τα πόδια του στο γήπεδο του Ελπιδοφόρου.

Αθλητικός και δεξιοτέχνης, αν και ελαφρά μύωψ, φάνταζε ότι η υπερδραστήρια ποδοσφαιρική εμπλοκή του έστρωνε το έδαφος για επαγγελματική σταδιοδρομία στο άθλημα. Μάλλον υπερβολή, καθώς ανέκαθεν διατηρούσε μια ενδόμυχη πνευματική σύνεση και κυρίως είχε πατέρα φιλόλογο. Εναν αυστηρό παιδαγωγικά αλλά όχι και καταπιεστικό προσωπικά άνθρωπο, ο οποίος τον προσανατόλισε και προς το διάβασμα.

Στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια υπήρξε κοινωνικά δραστηριος, ενεργά συμμέτοχος στην παρεΐστικη διασκέδαση, αλλά όχι και «οργισμένο νιάτο». Το 1977 εισήλθε με εξετάσεις στη Νομική Αθήνας.

Βρισκόταν πια στο τρίτο έτος των σπουδών του, το 1980, όταν ανέλαβε χρέη ιδιαίτερου γραμματέα του Ευάγγελου Αβέρωφ, ο οποίος ήταν τότε υπουργός Εθνικής Αμυνας. Ο νεαρός καμάρωνε που είχε λάβει ταυτότητα ελεύθερης εισόδου στο Πεντάγωνο. Ηταν τα φεγγάρια που επέλαυνε ασυγκράτητη προς τη νεξουσία η Αλλαγή του Ανδρέα Παπανδρέου. Σχεδόν αναπόφευκτα η πρώτη δουλειά του 22χρονου ήταν η επιμέλεια ενός φυλλαδίου με τίτλο «Αλλαγή Ναι, ΠΑΣΟΚ Οχι». Τα πήγε περίφημα.

Την επόμενη χρονιά ο πολύγλωσσος, πολυγραφότατος και πολύπειρος πολιτικός Αβέρωφ θα αναδεικνυόταν πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τρία χρόνια αργότερα, θα αναγορευόταν σε επίτιμο πρόεδρο της παράταξης.

Κοντά στον Μετσοβίτη πολιτικό ο Τασούλας θα παρέμενε αφοσιωμένος μαθητής, φίλος και συνεργάτης του επί 10 χρόνια. Στο πλευρό του μελέτησε εμβριθώς την πολυκύμαντη σταδιοδρομία του, γνώρισε την ακατάβλητη δημιουργικότητά του, έμαθε εκ των έσω πώς λειτουργεί ένα μεγάλο κόμμα, συναντήθηκε με τους πρωταγωνιστές των μηχανισμών του.

Διδάχτηκε τα μυστικά της πολιτικής μέσα από τις εκμυστηρεύσεις που με εμπιστοσύνη τού εξιστορούσε ο Αβέρωφ, ο όποιος του μετέδωσε τις αξίες και τις βαθύτερες σκέψεις του, του εξομολογήθηκε το όραμα και τις επιτυχίες, του αποκάλυψε τις αγωνίες και τις απογοητεύσεις του. Ηταν μια πολύτιμη μαθητεία για τον νεαρό. Οπως άλλωστε έγραψε η κόρη του Ηπειρώτη πολιτικού Τατιάνα Αβέρωφ, «ο Κώστας Τασούλας υπήρξε για τον πατέρα μου ο πολυπόθητος γιος που ποτέ δεν απέκτησε».

Ως πολιτικό τέκνο του, ο απερχόμενος πλέον πρόεδρος της Βουλής αποκόμισε από την πνευματική του κληρονομιά τη διάθεση για ενεργή συμμετοχή στα κοινά και την ανιδιοτελή παρουσία στον ευρύτερο δημόσιο βίο επ’ ωφελεία της κοινωνίας. Μετά τον θάνατο του μέντορά του, το 1990, ο Τασούλας έγινε πρόεδρος του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών και εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Κηφισιάς συμμετέχοντας στον συνδυασμό του γιατρού Βασίλη Γκατσόπουλου. Παράλληλα ασκούσε δικηγορία από το γραφείο του στην οδό Ασκληπιού.

«Ξέρω τη δουλειά»

Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 1994 θα εκλεγόταν δήμαρχος Κηφισιάς με 62,2% στον δεύτερο γύρο. Σε όσους απορούσαν τότε γιατί ως δημοτικός άρχων δεν προσέλαβε ποτέ ιδιαίτερο γραμματέα, απαντούσε αφοπλιστικά: «Ξέρω τόσο καλά τη δουλειά του γραμματέα που μπορώ να είμαι γραμματέας του εαυτού μου». Στον επόμενο τόνο θα ακολουθούσε πλέον τον ρου του πολιτικού ποταμίου που ο ίδιος είχε αυλακώσει. Στην αυγή του νέου αιώνα, εξελέγη το 2000 βουλευτής Ιωαννίνων. Και έκτοτε εκλέγεται αδιαλείπτως.

Ολα τα υπόλοιπα είναι ιστορία γι’ αυτόν τον σινεφίλ, μυημένο στην τέχνη της ανάγνωσης και θαυμαστή των εικαστικών τεχνών. Απομένει να εισέλθει στην αφετηρία για να διανύσει τη λεωφόρο του αρχηγού του κράτους με τη δέουσα υπομονή. Αλλωστε όταν ως υπουργός Πολιτισμού είχε συνοδεύσει τον τότε πρόεδρο της κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά στην Αμφίπολη και τον Τύμβο Καστά, είχε χαρακτηρίσει την ανασκαφή «άσκηση υπομονής».

Σε όσους αδημονούσαν να μάθουν ειδήσεις για το ταφικό μνημείο, τους έλεγε «εδώ περιμέναμε 2.314 χρόνια, δεν μπορούμε να κάνουμε υπομονή δύο με τρεις εβδομάδες ακόμη;». Σε αυτό το μοτίβο αυτοσυγκράτησης και καρτερικότητας που είχε εκδηλώσει δεν χωράει ανυπομονησία ωσότου, όπως αναμένεται, αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα στο νεοκλασικό της Ηρώδου Αττικού 19. Ο χρόνος μετράει ταχύτατα αντίστροφα.

Καταληκτική ημερομηνία για την εκλογή του από την Ολομέλεια της Βουλής είναι η 28η Φεβρουαρίου. Ισως τότε, με πλήρη επίγνωση του ρόλου του, να παραθέσει από μνήμης αυτολεξεί τον στίχο του Καβάφη: «Ομως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;/ Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός».