Ο Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την υπογραφή του Διατάγματος απαλλοτρίωσης της έκτασης για την ανέγερση του προσφυγικού οικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας στις 14 Νοεμβρίου 2024, διοργανώνει επετειακές εκδηλώσεις, η πραγματοποίηση των οποίων προγραμματίζεται σε βάθος τριετίας, με επιστέγασμα το έτος 2027, που συμπίπτει με τα 100 χρόνια από την εγκατάσταση των προσφύγων.
Μετά την εμβληματική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στην πόλη μας και την μετονομασία της κεντρικής πλατείας σε πλατεία Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντίνου του ΣΤ’, δημιουργώντας ένα ισχυρό τοπόσημο μνήμης και ιστορίας του προσφυγικού ελληνισμού, την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Παγκόσμιο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνισμού της Διασποράς η επετειακή εκδήλωση με αναφορά στο μοναδικής αξίας πολιτιστικό κεφάλαιο και την εξέλιξη της τοπικής κοινωνίας.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος πατέρας Επιφάνιος ως εκπρόσωπος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη κ. Γαβριήλ, η ανεξάρτητη Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα κα Αθηνά Λινού, ο πρώην Υπουργός και Δημοσιογράφος κ. Ιωάννης Μιχελάκης, ο Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Κεντρικού Τομέα Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Ζώμπος, η Περιφερειακή Σύμβουλος Εντεταλμένη για θέματα Κοινωνικής Μέριμνας κα Σοφία Αλυμάρα, ο Δήμαρχος Νέας Ιωνίας κ. Παναγιώτης Μανούρης και οι διατελέσαντες Δήμαρχοι Νέας Φιλαδέλφειας κ. Νικόλαος Αδαμόπουλος και κ. Παντελής Γρετζελιάς. Ο πρώην Δήμαρχος κ. Ιωάννης Βούρος, δεν κατέστη δυνατόν να παραστεί, λόγω ανειλημμένων επαγγελματικών υποχρεώσεων.
Παρών ήταν επίσης ο πρόεδρος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας κ. Λουκάς Χριστοδούλου.
Αφού απηύθυναν χαιρετισμό οι προσκεκλημένοι, ακολούθησαν οι αφηγήσεις μελών του οικογενειακού περιβάλλοντος προσωπικοτήτων και στενών συνεργατών ιστορικών προσώπων και οι προσωπικές εμπειρίες πρώην Δημάρχων.
Συγκεκριμένα, τον λόγο έλαβαν:
ο κ. Νίκος Τρυπιάς-Αλεξάνδρου, εγγονός του Νίκολάου Τρυπιά, εμβληματικού Δημάρχου της πόλης από το 1951 έως το 1965 και
ο κ. Νίκος Κασίμης, ο πλέον στενός συνεργάτης του επιφανούς Δημάρχου Σάββα Σταματιάδη από το 1979 έως το 1990 και βέβαια τους ίδιους τους πρώην Δημάρχους της πόλης: τον ιατρό κ. Νίκο Αδαμόπουλο και τον κ. Παντελή Γρετζελιά.
Παρέστη ακόμη ο κ. Αθανάσιος Μπούσμπουρας, που διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος στη δεύτερη θητεία του Δημάρχου Τάσου Αμπατζή από το 1975 έως το 1977, όταν πεθαίνει αιφνιδίως στο μέσον της θητείας του,
Ο κ. Δημήτρης Ησαϊας, Αρχιτέκτονας & Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο κ. Δημήτρης Κουμπιάς, διακεκριμένος Δημοσιογράφος και ο κ. Παναγιώτης Κουνάδης, Μελετητής Ελληνικού Τραγουδιού, μοιράστηκαν μαζί μας εικόνες ζωής που απορρέουν από την βιωματική σχέση που έχουν με την περιοχή αυτή.
Προβλήθηκε ένα σύντομο βίντεο με πρόσωπα που συνδέθηκαν με τον τόπο μας, όπως η Φιλιώ Χαϊδεμένου, ο ακαδημαϊκός Τάσος Αθανασιάδης, η δυναμική μορφή της αυτοδιοίκησης Νίκη Τρυπιά και ο καθηγητής Ελευθέριος Κεμενίδης.
Προβλήθηκαν ακόμη φωτογραφίες και ντοκουμέντα, παρουσιάζοντας την εξέλιξη της τοπικής κοινωνίας μέσα στην διάρκεια του χρόνου από τον εκπαιδευτικό Παύλο Παπαθεοφάνους.
Η μαθητική χορωδία του Γυμνασίου της Νέας Χαλκηδόνας με την συμμετοχή μαθητών του Λυκείου της Νέας Χαλκηδόνας, εντυπωσίασε τους παριστάμενους, επενδύοντας μουσικά την εκδήλωση με παραδοσιακά τραγούδια της Μικράς Ασίας, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας μουσικής κας Χρ. Δράγαζη (Πιάνο: Χρ. Δράγαζη, Κιθάρα: Χρ. Ηλιόπουλος).
Σε αυτό το πλαίσιο, με Απόφαση του Δήμαρχου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας Ιωάννη Τομπούλογλου, συγκροτήθηκε Τιμητική Επιτροπή, ως ένδειξη συλλογικής ενότητας, με κοινό παρονομαστή την διατήρηση και διάχυση της τοπικής ιστορίας με σεβασμό στις αρχές της δεοντολογίας και της επιστήμης, τα μέλη της οποίας ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από φωτογραφική έκθεση με προσφυγικές κατοικίες του Φωτογραφικού Εργαστηρίου του Δήμου μας με την επιμέλεια του κ. Δημήτρη Μιμίδη.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε η Εντεταλμένη Δ.Σ. Πολιτισμού –Δια βίου Μάθησης Ευαγγελία ( Λίνα) Γεωργίου.
Μετά το πέρας της προσφέρθηκαν κεράσματα από τα καταστήματα της πόλης μας: ΤΙΛΛΑΣ, ΣΥΝΤΡΙΒΑΝΙ, ΚΟΣΜΙΚ, ΟΠΕΡΑ, ΣΤΕΡΓΙΟΥ.
Θα ακολουθήσει στο έτος 2025 ειδική επετειακή εκδήλωση για τα 100 χρόνια της Νέας Χαλκηδόνας.
Ο Δήμαρχος Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας Ιωάννης Τομπούλογλου συγκινημένος ανέφερε στον χαιρετισμό του:
«Κυρίες και κύριοι Συμπολίτισσες και συμπολίτες, Συνδημότισσες και συνδημότες, Σας καλωσορίζω στη σημερινή επετειακή εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τη δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού, που αποτέλεσε το πρόπλασμα της Νέας Φιλαδέλφειας και της Νέας Χαλκηδόνας. Η 14η Νοεμβρίου είναι για την πόλη μας και για όλες και όλους εμάς, μια ημέρα μνήμης και ταυτόχρονα μια εορταστική μέρα. Είναι το τέλος μιας απίστευτης περιπέτειας και συνάμα η αρχή μιας νέας ζωής σε αυτά εδώ τα χώματα. Κι όπως έλεγε ένας Ισπανός φιλόσοφος, «λαοί που ξεχνούν την ιστορία τους, είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν». Με αφορμή τη σημερινή εκδήλωση, θέλω να σας εξομολογηθώ κάτι: Πάντα με φοβίζει η απειλή της λησμονιάς για όσα υπέφεραν οι πρόσφυγες πρόγονοί μας. Όσο οι γενιές απομακρύνονται από το 1922, ο κίνδυνος της λησμονιάς μεγαλώνει. Σκεφτείτε ότι όταν εμείς ήμασταν παιδιά, ακούγαμε τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που είχαν έλθει από τις αλησμόνητες Πατρίδες, να μας διηγούνται πως γλίτωσαν από του χάρου τα δόντια. Κι αυτές οι διηγήσεις έμειναν χαραγμένες βαθιά μέσα στην παιδική μας ψυχή, και τις κουβαλάμε ακόμα μέσα μας, και θα τις κουβαλάμε ως την τελευταία μας πνοή. Τα παιδιά μας, όμως, και τα εγγόνια μας, δεν έχουν τέτοιες αναμνήσεις. Έτσι, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι με διαφορετικό τρόπο να κρατάμε άσβεστη τη μνήμη των προσφύγων που πρωτοκατοίκησαν την πόλη μας και έβαλαν τα θεμέλια ώστε η Νέα Φιλαδέλφεια κι η Νέα Χαλκηδόνα να γίνουν η πόλη που όλοι ξέρουμε και αγαπάμε σήμερα. Αυτή η παρατήρηση, αγαπητοί μου συμπολίτες, εξηγεί και τους λόγους, για τους οποίος ο Δήμος κι εγώ προσωπικά πήραμε την απόφαση να εορτάζουμε τα 100 χρόνια της πόλης μας, όχι μόνο φέτος, που συμπληρώνεται ένας αιώνας, αλλά για τρία χρόνια διαρκώς. Αυτό το κάνουμε, ακριβώς γιατί η θεμελίωση της Νέας Φιλαδέλφειας δεν ήταν μια απλή μετοίκηση πληθυσμών, που έφυγαν από μια περιοχή κι ήλθαν σε μιαν άλλη. Προσέξτε: Ο κίνδυνος της λησμονιάς μπορεί να θολώσει στα μάτια των επόμενων γενεών το μεγαλείο των προσφύγων προγόνων μας. Όχι, αγαπητοί μου συμπολίτες. Όλο αυτό που δημιούργησε τη Νέα Φιλαδέλφεια και τη Νέα Χαλκηδόνα δεν ήταν μια απλή μετοίκηση, δεν ήταν μια «μετακόμιση». Ήταν πολύ περισσότερα: Πρώτον και κύριον, ήταν η βίαιη εκδίωξη των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, στην οποία βρισκόμασταν και μεγαλουργούσαμε για τρεις ολόκληρες χιλιετίες. Δεν ξέρω αν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία άλλο παράδειγμα ενός λαού που ζει και αναπτύσσεται επί τρεις χιλιάδες χρόνια σε μια περιοχή, και μέσα σε λίγες μέρες ή εξολοθρεύεται, είτε αναγκάζεται υπό απάνθρωπες συνθήκες να πάρει τον πικρό δρόμο της προσφυγιάς. Δεύτερον, ήταν οι περιπέτειες των προσφύγων στη Μητέρα Ελλάδα. Η παραμονή τους στα παραπήγματα των Αμπελοκήπων ήταν ο ορισμός αυτού που λέμε «εξαθλιωμένη ζωή». Κι η πυρκαγιά που κατέστρεψε αυτές τις πρωτόγονες δομές, ήταν άλλη μια προσφυγιά για τους ταλαίπωρους αυτούς ανθρώπους, που είδαν από τη μια μέρα στην άλλη τη ζωή τους να καταστρέφεται. Τρίτον, ήταν η αντιμετώπιση που είχαν οι πρόσφυγες από μια -όχι μικρή- μερίδα αυτοχθόνων Ελλήνων. Ο ντροπιαστικός, ψευδής και ατιμωτικός προσδιορισμός του «τουρκόσπορου» συνόδευε τους προγόνους μας, που με τον πολιτισμό και την άοκνη εργασία τους είχαν επιβληθεί στις κοινωνίες της εγγύς Ανατολής, για αρκετό διάστημα στα πρώτα χρόνια τους στην Ελλάδα. Για να τα λέμε όλα, βέβαια, ήταν μεγάλη δοκιμασία για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία εκείνης της εποχής, που δεν ήταν μεγαλύτερη από 4,5 εκατομμύρια, να δέχεται μέσα σε λίγους μήνες άλλο ενάμιση εκατομμύριο πρόσφυγες. Με εγκαρτέρηση, σκληρή δουλειά κι υπομονή, οι πρόσφυγες πρόγονοί μας ξεπέρασαν κι αυτά τα κοινωνικά εμπόδια και, όπως ήταν φυσικό κι αναμενόμενο- ενσωματώθηκαν στον εθνικό κορμό. Όλα αυτά συνιστούν μια δοκιμασία τεραστίων διαστάσεων, κι όσοι πρόσφυγες επέζησαν, κατοίκησαν τα προσφυγικά σπίτια στην περιοχή που λέμε «παλιά Φιλαδέλφεια», γύρω από την πλατεία Κωνσταντινουπόλεως αρχικά, μετά από την άλλη πλευρά της Δεκελείας, και σιγά- σιγά απλώθηκαν σε όλη την πόλη, ήταν ή-ρ-ω-ε-ς. ΗΡΩΕΣ, με κεφαλαία γράμματα. Έγραψαν χρυσές σελίδες ηρωισμού, αντοχής, υπομονής και καθημερινής μάχης για την επιβίωση και το κτίσιμο μιας νέας ζωής, σε αυτά εδώ τα χώματα, με ολοζώντανες μέσα τους τις μνήμες των αλησμόνητων Πατρίδων, από όπου προήλθαν. Γι’ αυτό, αγαπητοί μου συμπολίτες, αυτό το ηρωικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας, στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι πατεράδες κι οι παππούδες μας, δεν μπορούσε να κλειστεί σε μια σειρά εορτασμών μιας εβδομάδας ή ενός μηνός. Έτσι, ο Δήμος ξεκίνησε να τιμά τη μνήμη αυτών των ανθρώπων -ή πιο σωστά, πρέπει να πω «αυτών των υπερανθρώπων»- και θα το κάνει για τρία χρόνια, και μέχρι τότε θα σκεφτούμε με ποιους άλλους τρόπους θα τιμήσουμε τη μνήμη αυτών των ηρώων, και θα καταπολεμήσουμε τον κίνδυνο της λησμονιάς. Δεν θα ξεχάσουμε, γιατί τους το χρωστάμε, αλλά και γιατί δεν θέλουμε να τα ξαναζήσουμε, ούτε εμείς, ούτε τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Σας καλώ να δίνετε το «παρών» σε αυτές τις εκδηλώσεις του Δήμου, όσο το επιτρέπουν οι δικές σας υποχρεώσεις βέβαια, αλλά με μια προσπάθεια παραπάνω. Και με την ευκαιρία θέλω από καρδιάς να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες μου, όλους όσοι βοήθησαν να πραγματοποιηθεί η σημερινή, πρώτη εκδήλωση αλλά και όλες και όλους εσάς, που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμά μας. Ευχαριστώ επίσης τις διακεκριμένες προσωπικότητες που δέχθηκαν να συμμετάσχουν στην Τιμητική Επιτροπή που συγκροτήσαμε ως Δήμος για τον τριετή εορτασμό και που θα εποπτεύει και θα συντονίζει τις εκδηλώσεις μνήμης κι εορτασμού από τώρα έως το 2027. Όλοι μαζί, τιμούμε τους πρώτους κατοίκους της πόλης μας και την Οδύσσεια που αυτοί πέρασαν μέχρι να φτάσουν ως εδώ, και όλοι μαζί θα φωνάζουμε με κάθε παρουσία και συμμετοχή μας στις εκδηλώσεις μνήμης του Δήμου, τις δυο λέξεις που είναι χαραγμένες μέσα μας: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ. Σας ευχαριστώ πολύ».
