Γράφει η Στελίνα Αντουλινάκη,
Φοιτήτρια Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Ο χώρος της Αθηναϊκής Αγοράς ιδρύθηκε στα βορειοδυτικά του Ιερού Βράχου της Ακροπόλεως, ανάμεσα στους λόφους του Αρείου Πάγου και του Αγοραίου Κολωνού, κατά την Αρχαϊκή Περίοδο ( 6ος αιώνας π .Χ.), εξελίχθηκε μέσα στο χρόνο και λειτούργησε διαφορετικά από εποχή σε εποχή. Αρχικά αποτελούσε χώρο κατοίκησης και ταφής όμως με τη συστηματική παρέμβαση των Πεισιστρατίδων 522-521 π.Χ., μετατράπηκε σε δημόσιο χώρο. Δεν εξυπηρετούσε απλώς την εμπορική δραστηριότητα αλλά ήταν και έδρα της διοίκησης και της δικαιοσύνης.
Εκεί διεξάγονταν οι δραματικοί και αθλητικοί αγώνες, ενώ ήταν επίσης το σημείο στο οποίο βρίσκονταν οι ναοί Θεών και ηρώων, που περισσότερο από άλλους αντιπροσώπευαν τις θρησκευτικές αντιλήψεις της πόλης. Επειδή ακριβώς η Αγορά είχε ιερό χαρακτήρα απαγορεύονταν η χρήση όπλων εντός αυτής αλλά και η είσοδος στους επίορκους, λιποτάκτες και όσους είχαν με κάποιο τρόπο αποφύγει τη στρατιωτική θητεία ή είχαν κατηγορηθεί για ασέβεια προς τους γονείς τους. Η Αγορά (από το ρήμα αγείρω = συγκεντρώνω, συναθροίζω) ήταν το εντευκτήριο που οι Αθηναίοι συναντούσαν τους φίλους τους, συζητούσαν, ανέπτυσσαν τις απόψεις τους, δημιουργούσαν κοινωνικές και πνευματικές σχέσεις.
Στο τέλος της Αρχαϊκής Περιόδου οριοθετήθηκε με μαρμάρινη στήλη και πραγματοποιηθήκε η ανέγερση δημόσιων κτιρίων όπως ο Βωμός των 12 Θεών, το υδραγωγείο, η κρήνη, το Βουλευτηρίου (Βουλή των Πεντακοσίων), η Βασίλειο Στοά (έδρα του άρχοντα-βασιλιά), καθώς και ένα δικαστήριο. Αυτά τα οικοδομήματα καταστράφηκαν το 480 π.Χ.από τους Πέρσες. Εκτός από τα παραπάνω με την ακμή της δημοκρατίας κατασκευάστηκαν και άλλα μνημεία, τα σημαντικότερα ήταν η Ποικίλη Στοά, το Νέο Βουλευτήριο (εξυπηρετούσε τις συνεδριάσεις της Βουλής των Πεντακοσίων), η Θόλος ή Σκιάς (έδρα της διοικητικής εξουσίας και τόπος σίτισης και διαμονής των 50 πρυτάνεων), ο Ναός του Ηφαίστου (στο Θησείο, χτίστηκε το 450 π.Χ. και είναι παλαιότερος από τον Παρθενώνα), οι Ερμές, η Στοά του Διός Ελευθερέως, τα δικαστήρια, το στρατηγείο και το δεσμωτήριο (φυλακίζονταν οι καταδικασμένοι, ο πιο διάσημος κρατούμενος, ο Σωκράτης).
Τέλος αξίζει να αναφέρουμε και τη Στοά του Αττάλου στα ανατολικά της Αγοράς, που αποτέλεσε το μεγαλύτερο σε μήκος σκεπαστό οικοδόμημα της Αθήνας αλλά και της Ελλάδας. Η στοά ήταν διώροφη,με διπλή κιονοστοιχία σε κάθε όροφο και σειρά 21 δωματίων που χρησίμευαν ως καταστήματα. Με την εισβολή των Ερούλων το 267 π.Χ. καταστράφηκε. Η αναστήλωση της πραγματοποιήθηκε το 1953-1956 και σήμερα στεγάζει το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς.
Οι αλλεπάλληλες επιθέσεις των βαρβαρικών φύλων όμως έφεραν μεγάλο πλήγμα και στα υπόλοιπα κτίρια κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την οριστική παρακμή του χώρου. Οι πρώτες ανασκαφές στη περιοχή έγιναν από Έλληνες και Γερμανούς αρχαιολόγους το 19ο αιώνα.
Χωρίς καμία αμφιβολία η Αγορά ήταν η καρδιά της πόλης των Αθηνών, το ζωντανό αρχείο της ιστορίας της !