Ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, απηύθυνε ομιλία την Πέμπτη, 30 Νοεμβρίου 2017, στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, στα Ιωάννινα.

Ακολουθούν σημεία από τον χαιρετισμό του κ. Σκουρλέτη:

« Κυρίες και κύριοι σύνεδροι,

Έχω την χαρά και την τιμή να παρευρίσκομαι στο δεύτερο – μετά από την ανάληψη των καθηκόντων μου – τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, γεγονός που μου δίνει την ευκαιρία να σας καταθέσω έναν βασικό – θετικό θέλω να πιστεύω – απολογισμό, αλλά και τη δυνατότητα  να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις, όσο και προθέσεις, για τα επόμενα βήματά μας.

Στέκομαι απέναντί σας με τη σιγουριά που πηγάζει από την τίμια και ειλικρινή σχέση μας, η οποία βασίστηκε και αναπτύχθηκε στο έδαφος των πραγματικών αναγκών και όχι των φιλικών ή πελατειακών σχέσεων. Αυτό το μοντέλο των πελατειακών σχέσεων δοκιμάστηκε, αποδοκιμάστηκε και τελικά αφορούσε πολύ λίγους, ενώ εσείς κι εμείς – ως Κυβέρνηση –  έχουμε ευθύνη για πάρα πολλούς. Είναι λοιπόν δημοκρατική επιταγή να πορευτούμε σε έναν άλλο δρόμο και είμαι σίγουρος ότι αυτό θέλουν και οι πολίτες οι οποίοι μας αξιολογούν καθημερινά.

Το Υπουργείο Εσωτερικών κατέγραψε  ένα υπολογίσιμο έργο τον έναν χρόνο που μεσολάβησε από το συνέδριό σας στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ρυθμίσεις που κατά κύριο λόγο προήλθαν από τις δικές σας επισημάνσεις, βασίστηκαν στα δικά σας αιτήματα, αλλά και για αποφάσεις που αντανακλούν την προσέγγιση της Κυβέρνησης στα ζητήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δημοκρατία, συμμετοχή, ανάπτυξη και αλληλεγγύη είναι το θεμελιακό τετράπτυχο με το οποίο αποτιμούμε τις παρεμβάσεις μας.

Εντός αυτού του πλαισίου, υποστηρίζουμε μια ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αρμοδιότητες και πόρους, με αυτοτέλεια και ενεργούς πολίτες. Αυτή δεν είναι μια ανέξοδη δέσμευση από την πλευρά μας, αλλά ένα καθήκον στο οποίο ανταποκριθήκαμε με υψηλό αίσθημα ευθύνης τους τελευταίους μήνες. Κατηγορηματικά θα σας πω ότι ακόμη κι εκεί που οι συνθήκες δεν μας επέτρεψαν να κάνουμε αυτό που θέλαμε, επιμένουμε και θα επανερχόμαστε μέχρι να τα καταφέρουμε.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι από την τωρινή μεταβατική περίοδο θα προκύψουν κομβικής σημασίας αλλαγές. Είμαστε εδώ, μαζί σας, για να εξασφαλίσουμε την γρήγορη και ομαλή προσαρμογή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη νέα φάση που εισέρχεται η χώρα μας, ενόψει των προκλήσεων της μεταμνημονιακής εποχής.

Στο μέτρο που μας αναλογεί, οι γέφυρες με την πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα των προηγούμενων δεκαετιών, έχουν πλέον γκρεμιστεί. Η αγωνία μας, επιτρέψτε μου την έκφραση, επικεντρώνεται πλέον στο σήμερα και στο αύριο,  στην αδήριτη ανάγκη των αλλαγών, στη βελτίωση της καθημερινότητας του απλού κόσμου σε όλα τα επίπεδα και, τελικά, στη δημιουργία των απαραίτητων προϋποθέσεων  ώστε να μπορούμε να  ζούμε, να εργαζόμαστε και να προκόβουμε  στον τόπο μας.

Κυρίες και κύριοι,

Αισθάνομαι την ανάγκη να αναφερθώ στην πρόσφατη τραγωδία της Μάνδρας και της Νέας Περάμου. Τα χρέη της αυθαιρεσίας, του στρεβλού σχεδιασμού και της ολιγωρίας δεκαετιών πληρώθηκαν με την απώλεια ανθρώπινων ζωών και την καταστροφή περιουσιών. Έχουμε την υποχρέωση, ο καθένας από το πόστο του, να ανταποκριθούμε στην αξίωση της κοινωνίας για παρεμβάσεις που θα απομακρύνουν αυτές τις τραγωδίες και θα περιορίζουν τις καταστροφικές συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Στον τομέα της αντιπλημμυρικής προστασίας έχουν δρομολογηθεί  πολλά έργα και σίγουρα  θα προωθηθούν  πολλά  περισσότερα το επόμενο χρονικό διάστημα. Ήδη έχει αποφασιστεί η αύξηση σχετικών πιστώσεων και μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών. Το σημαντικό εδώ είναι η ολιστική προσέγγιση, προκειμένου τα απαραίτητα έργα να προχωρήσουν βάσει ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, διότι πραγματικά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα τείνουν να χάσουν τον μοναδικό και σπάνιο χαρακτήρα τους λόγω της κλιματικής αλλαγής κι αυτό αυξάνει την απαιτητικότητα στον τομέα της  θωράκισής μας απέναντί τους.

Η απαράδεκτη και χρόνια στρέβλωση που δικαίως καταγγέλλεται από τους πολίτες, είναι γέννημα θρέμμα μιας πολιτικής πραγματικότητας  την οποία ο λαός μας έχει αποφασίσει να αφήσει πίσω του. Κι αυτή η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να τον εισακούσει, κινούμενη ενάντια στα μικρά και μεγάλα συμφέροντα, στη γραφειοκρατία, στην επιβραδυντική πολυνομία, στην περιβαλλοντική αδιαφορία. Αλλά, ερχόμενη και σε σύγκρουση με  τις αντιλήψεις που υποστηρίζουν ότι οι προνομιούχοι έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν και οι φτωχότεροι έχουν υποχρέωση να πληρώνουν, πάντοτε αυτοί, τα επώδυνα χρέη.

Κυρίες και κύριοι,

Τις προηγούμενες ημέρες εγκρίθηκαν 8.845 θέσεις μόνιμου προσωπικού στους δήμους και τους Συνδέσμους τους, καθώς και στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου που διατηρούν. Αφορούν προσωπικό σε ανταποδοτικές υπηρεσίες, όπως ο τομέας της καθαριότητας και οι ΔΕΥΑ, ο αριθμός του οποίου διαμορφώθηκε με βάση τα δικά σας αιτήματα. Πρόκειται για μια  εξαιρετικά θετική εξέλιξη, η οποία θα επισφραγιστεί με τη διενέργεια διαγωνισμού από το ΑΣΕΠ. Η Κυβέρνηση κατόρθωσε και έκοψε το γόρδιο δεσμό της πολιτικής ομηρείας χιλιάδων συμβασιούχων, οι οποίοι, επιπροσθέτως βρέθηκαν σε μια  επισφαλή θέση μετά τις τελευταίες νομικές εξελίξεις στην υπόθεσή τους. Θέσαμε επιτακτικά το ζήτημα της κάλυψης των κενών οργανικών θέσεων των δήμων με μόνιμο προσωπικό. Αναδείξαμε το γεγονός της εξαίρεσής τους από τον γενικότερο κανόνα προσλήψεων – αποχωρήσεων, ακριβώς λόγω του ανταποδοτικού χαρακτήρα της εργασίας  και τη μη επιβάρυνση του κρατικού Προϋπολογισμού.

Στην προσπάθειά μας αυτή συναντήσαμε περισσότερες, ίσως, αντιδράσεις από το εσωτερικό της χώρας. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με συμφέροντα που έβλεπαν τους δήμους ως μια νέα προσοδοφόρα αγορά στον τομέα της αποκομιδής των απορριμμάτων. Συγκρουστήκαμε με αυτή την λογική, ερχόμενοι σε πλήρη αντίθεση με την νεοφιλελεύθερη οπτική, η οποία επιζητά ακριβώς το αντίθετο. Οι δήμοι που έχουν το απαραίτητο προσωπικό καθαριότητας μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια στο έργο αυτό, που τοποθετείται στον πυρήνα των υποχρεώσεών τους προς τους δημότες τους. Κι εμείς τους δώσαμε τη δυνατότητα, προτρέποντας και σε μεταβολές των οργανισμών, να θωρακιστούν πλήρως απέναντι στα κάθε λογής συμφέροντα  και να επιτελέσουν το έργο τους από καλύτερη θέση, με ίδια μέσα.

Η έλλειψη προσωπικού απασχολεί τους περισσότερους δήμους. Φέτος καταβάλλαμε μια πολύ στοχευμένη προσπάθεια για περίπου 100 προσλήψεις ειδικού επιστημονικού προσωπικού με έμφαση στους μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς δήμους, για την υλοποίηση του αναπτυξιακού στρατηγικού σχεδιασμού τους. Παράλληλα, προσπαθούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τις υποστηρικτικές δομές για την εκπόνηση μελετών και την ωρίμανση έργων.  

Αντιλαμβάνομαι ότι και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρξει ισχυρός αντίλογος για το εάν είναι αρκετές οι οικονομικές ενισχύσεις και αν αρκούν οι προσλήψεις.  Θα σας πω ευθέως, όπως εξάλλου έχω κάνει και στις κατ’  ιδίαν συναντήσεις μας ότι πραγματικά οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες.

Ο δικός μας αντίλογος είναι ότι κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε υπό τις δεδομένες συνθήκες και επιμένουμε να δοκιμάζουμε διαρκώς τα όρια των δυνατοτήτων μας. Η τακτική αυτή ίσως δεν ανέτρεψε ριζικά την κατάσταση, επέφερε όμως μια σειρά από θετικές αλλαγές που «έπιασαν τόπο» σε πολλούς δήμους και αποτελεί μια καλή βάση για τη μεταξύ μας συνεργασία.  Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της πρωτοβουλίας μας για αλλαγές στο πλαίσιο σύναψης δημόσιων συμβάσεων, τον ν.4412, σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η οποία προέκυψε και πάλι από τις δικές σας παρατηρήσεις, προκειμένου να επιταχύνουμε τις δημοπρατήσεις έργων για τα οποία μάλιστα υπάρχουν και οι απαραίτητες πιστώσεις.

Μία από τις πιο κομβικές θεσμικές παρεμβάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών τους τελευταίους μήνες, σε συνεργασία με τον συναρμόδιο Υπουργείο  Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ήταν η προώθηση του Προεδρικού Διατάγματος για τους Δημοτικούς Βρεφονηπιακούς Σταθμούς, με το οποίο, ύστερα  από πάρα πολλά χρόνια αδράνειας, τέθηκαν επιτέλους οι προϋποθέσεις αδειοδότησης σύμφωνα με συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές και όρους καταλληλότητας. Το Π.Δ. ορίζει τρεις μεταβατικές περιόδους για την πλήρη συμμόρφωσή τους, με χρονικούς σταθμούς το 2018, το 2019 και, τελικά,  το 2022 προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες κτιριακές προσαρμογές.

Εύλογα είχε τεθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης για τη συμμόρφωση των δήμων με τις νέες προδιαγραφές. Για τον σκοπό αυτό εξασφαλίσαμε σε βάθος πενταετίας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, 95 εκατ. ευρώ. Πιστεύω ότι η συγκεκριμένη επιχορήγηση θα συμβάλει καθοριστικά ώστε οι δήμοι να ανταποκριθούν στα όσα ορίζει το νέο πλαίσιο.

Η παρέμβασή μας συμπληρώθηκε αυτές τις μέρες από την υπογραφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον νέο κανονισμό λειτουργίας των δημοτικών σταθμών, ο οποίος περιέχει ουσιαστικές  βελτιώσεις σε σχέση με τον ισχύοντα του 2002.

Κυρίες και κύριοι

Το 2018 επιδιώκουμε να διευρύνουμε την υποστηρικτική μας δράση προς τους δήμους.

Την περασμένη Δευτέρα, τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομίας και Ανάπτυξης, παρουσιάσαμε τα βασικά χαρακτηριστικά δύο νέων χρηματοδοτικών εργαλείων που για πρώτη φορά δίνουν στους δήμους μια πολύ μεγάλη δυνατότητα παρέμβασης σε βασικούς τομείς.

Το πρώτο εργαλείο προβλέπει την χορήγηση επενδυτικών δανείων σε Ο.Τ.Α. και Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης για:

• Ύδρευση, Αποχέτευση, Αγροτική Οδοποιία, Αποκατάσταση ΧΑΔΑ, Αντιπλημμυρικά έργα

Το πρόγραμμα θα καλυφθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με αρχική πρόβλεψη 500 εκατ. ευρώ και δυνατότητα επέκτασης στα 2 δισ. ευρώ σε βάθος πενταετίας, ανάλογα με την ανταπόκριση των Ο.Τ.Α.. Μια ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος είναι ότι για την χορήγηση των δανείων δεν θα λαμβάνονται υπόψη οι υφιστάμενοι περιορισμοί δανειοδότησης των δήμων, κάτι που απορρέει από το γεγονός ότι η αποπληρωμή τους θα καλύπτεται εξολοκλήρου  από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα αιτήματα θα υποβάλλονται στο Υπουργείο Εσωτερικών και οι λεπτομέρειες θα συγκεκριμενοποιηθούν μετά την ψήφιση της σχετικής διάταξης.

Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά:

Στοχευμένη χρηματοδότηση των δήμων για προμήθεια Μηχανημάτων Έργου. Επιχορήγηση των δήμων σε συνέργεια με το Πράσινο Ταμείο για παιδικές χαρές. Χρηματοδότηση για την ανέγερση Δημοτικών Κτηρίων.

Στο πρόγραμμα θα εντάσσονται έργα, προμήθειες, υπηρεσίες και μελέτες των δήμων. Οι πόροι του θα προέρχονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες πηγές.

Είμαι σίγουρος ότι αντιλαμβάνεστε όλοι τη μεγάλη σημασία αυτών των παρεμβάσεων. Για άλλη μία φορά θα επαναλάβω ότι η προσπάθειά μας για κάλυψη των αναγκών των δήμων είναι διαρκής. Στο πλαίσιο αυτό, προωθείται  η επέκταση της ρύθμισης βάσει της οποίας επιχορηγούνται 82 ορεινοί δήμοι που έχουν προβλήματα στελέχωσης και πόρων, ως προς το κόστος μελετών  και υπηρεσιών ωρίμανσης έργων τους. Το πρόγραμμα, που υλοποιείται από το Ταμείο Παρακαταθηκών  και Δανείων, θα επεκταθεί και για Δήμους με συναφή χαρακτηριστικά, αλλά και για όσους κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας λόγω εκδήλωσης καταστροφικών φαινομένων, ήτοι σεισμών και πλημμυρών με σκοπό  την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν σε υποδομές και εγκαταστάσεις αρμοδιότητάς τους.

Τέλος, θα είναι  παράλειψη εάν δεν αναφέρω ότι σκοπεύουμε να επαναλάβουμε και το 2018 την έκτακτη ενίσχυση που δώσαμε φέτος στους μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς δήμους, το ύψος της οποίας αναμένεται να επαναπροσδιοριστεί στα 20 εκατ. ευρώ.

Κυρίες και κύριοι,

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει να επιτελέσει έναν ιδιαίτερο ρόλο  στην  αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας και οφείλει να τον επιτελέσει παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Θεωρώ ότι μοιραζόμαστε τις ανησυχίες και τις ελπίδες, εργαζόμαστε για ένα καλύτερο αύριο και μας ενώνουν περισσότερα απ’ όσα μας χωρίζουν. Προσωπικά, ποτέ δεν υποσχέθηκα σε κανέναν κάτι που δεν μπορούσα να κάνω.  

Έχοντας εμπιστοσύνη στην εμπειρία, τις γνώσεις και τις ικανότητες όλων μας, είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε να υπερβούμε αυτή τη μακρόχρονη, δύσκολη περίοδο και να μπούμε δυναμικά στη διαδικασία ανάταξης της οικονομίας και του τόπου μας.

Σας ευχαριστώ».