Έχεις δει σίγουρα τουλάχιστον έναν από αυτούς τους ανθρώπους· μιλώ για εκείνους με το βλέμμα κατεβασμένο και τα μάτια σχεδόν κλειστά. Για εκείνους που μιλούν λίγο κι όταν το κάνουν χάνεσαι μέσα στα λόγια τους – ίσως φαντάζουν ακατανόητα στο μυαλό σου – ωστόσο δεν προσπάθησες ποτέ να τα αναλύσεις. Αυτούς τους ανθρώπους ίσως τους χλεύασες, τους θεωρούσες τρελούς, μέχρι που κάποιος που γνώριζες βρέθηκε σε αυτή τη θέση.
Άνθρωποι θλιμμένοι που για να τους δεις να γελούν με τη ψυχή τους έπρεπε να αλλάξει θέση η γη ολόκληρη. Άνθρωποι – κυρίως μοναχικοί – που έμοιαζαν να μην περιμένουν τίποτα από τη ζωή τους, κι ίσως να μην περιμένουν όντως. Είναι αυτοί οι άνθρωποι που περιθωριοποιούνται ακούσια μα σταδιακά από το κοινωνικό σύνολο κι όλοι αναρωτιούνται τι τους συμβαίνει. Άραγε ποτέ κανένας τόλμησε να τους ρωτήσει τι πραγματικά συμβαίνει;
Τους ξέρεις αυτούς τους ανθρώπους· χάνονται στα ξαφνικά, όμως συνήθως κανένας δεν τους αναζητά. Έχεις δύο – τρεις μέρες να τους δεις, ωστόσο υποθέτεις πως είναι καλά – διότι κάθε φορά που συμβαίνει αυτό είναι καλά εν τέλει. Κι ύστερα πάλι απ’ την αρχή· ένας φαύλος κύκλος αντιδράσεων που δε μπορείς να προβλέψεις και στο κάτω – κάτω ίσως να μη θέλεις κιόλας. Σε ρώτησε κανείς εσένα αν αντέχεις να φορτωθείς τα ψυχολογικά των άλλων;
Πολλοί τους αποκαλούν καταθλιπτικούς ή τρελούς. Ξέρει, άραγε, κανένας από αυτούς που εύκολα αποδίδουν χαρακτηρισμούς, τι συμβαίνει στο μυαλό αυτών των ανθρώπων ώστε να βγάλει ψυχιατρικό πόρισμα; Εύκολα κρίνουν δίχως να ξέρουν ποιες συνθήκες τους οδήγησες σε αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές. Είναι σκληρό και άδικο να χαρακτηρίζεις ανθρώπους με όρους που το μόνο που εκτονώνουν είναι τα κόμπλεξ σου. Ενισχύεις – το δέχομαι, άθελά σου – εσφαλμένες νοοτροπίες που δυστυχώς έχουν επικρατήσει.
Εφόσον η πρόνοια στην Ελλάδα είναι τόσο παραμελημένη που μονάχα ιατρικά εργαλεία δε μας ζητούν να έχουμε μαζί μας στα δημόσια νοσοκομεία, ίσως η κοινωνία θα έπρεπε να ενδιαφερθεί περισσότερο για τα ψυχικά νοσήματα. Ας διαβάσουμε πρώτα κι ύστερα ας βγάλουμε ιατρικά πορίσματα, τα οποία και πάλι ενδέχεται να είναι λανθασμένα. Όπως και να ‘χει, ας κρατήσουμε τους χαρακτηρισμούς μέσα στο κεφάλι μας, κι ας προσφέρουμε την ανιδιοτελή βοήθειά μας.
Διότι ο «τρελός» παππούς που είδαμε να παραμιλάει σήμερα στο δρόμο και προκλητικά χλευάσαμε, ίσως να είναι αύριο ο δικός μας παππούς – τον οποίο δε θα θέλαμε να δούμε σε αυτή την κατάσταση. Ο νέος που έπαθε κρίση πανικού κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, ίσως να είναι κολλητός μας αύριο και να ξέρουμε τι του προκαλεί αυτήν την αντίδραση. Δε μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει στον κάθε άνθρωπο, ωστόσο μπορούμε να κατανοήσουμε.
Οι ταμπέλες δεν πρέπει να έχουν θέση στη ζωή μας· είμαστε πολύ μικροί για να κρίνουμε τους άλλους – ανεξαρτήτως από το τι είναι. Ας μάθουμε να συγχωρούμε και θα σπάσουμε την τρομολαγνεία γύρω από τα ψυχικά νοσήματα. Πριν κρίνεις θυμήσου· η κατάθλιψη, οι κρίσεις πανικού, η σχιζοφρένεια, η μανιοκατάθλιψη, η αϋπνία και άλλα τόσα νοσήματα δεν επιλέγουν ποιον θα καταδιώξουν· ίσως να είσαι εσύ!
