Σύγχυση σε μελέτες γενετικών προκαλούσε το Excel της Microsoft

Γράφει ο Κώστας Κητής

Αυστραλοί εργαστηριακοί επιστήμονες στον τομέα της γενετικής κατηγόρησαν τα λογιστικά φύλλα του Microsoft Excel, αναφορικά με τις μελέτες που διεξήγαγαν, για την πρόκληση σύγχυσης μέσω αριθμητικών σφαλμάτων η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αλλοίωση των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους.

Πιο συγκεκριμένα, οι τρεις επιστήμονες από το ινστιτούτο Baker IDI της Μελβούρνης, οι οποίοι έκαναν μελέτες γενετικών και επεξεργάζονταν τα δεδομένα τους χρησιμοποιώντας τα λογιστικά φύλλα Excel, συνάντησαν καταχωρημένες πληροφορίες που είχαν μετατραπεί σε ημερομηνίες από προεπιλογή.

Έτσι για παράδειγμα όταν εισαγόταν η τιμή SEPT2 (Septin 2) σε μία κυψέλη, η οποία αντιστοιχεί στην πρωτεΐνη σηπτίνη, η τιμή αυτή αποδιδόταν ως September 2, ή 02/09.

Σύμφωνα με τους συγκεκριμένους τρεις ερευνητές που συγγράφουν για λογαριασμό του Αυστραλέζικου ινστιτούτου Baker IDI της Μελβούρνης, τα σφάλματα αυτά επαναλαμβάνονται στο ένα πέμπτο των εργασιών τους αλλοιώνοντας τα αποτελέσματα 704 από τις 3.597 εργασίες.

Ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Βίο-πληροφορικής ωστόσο, δεν κατηγορεί το Excel της Microsoft γι’αυτό, καθώς είπε στην Βρετανική κρατική ραδιοτηλεόραση του BBC ότι, «Αυτό που με κάνει να αισθάνομαι καταπίεση είναι οι ερευνητές που βασίζονται στα λογιστικά φύλλα Excel για την διεξαγωγή κλινικών μελετών», προσθέτοντας ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο μετονομασίας δεδομένων είναι τετριμμένο στην επιστημονική κοινότητα επί μία δεκαετία, επισημαίνοντας επίσης ότι η χρήση του προγράμματος πρέπει να αποτελεί επιλογή μόνο για ελαφρές επιστημονικές αναλύσεις.

Ένας δε εκ των τριών ερευνητών επεσήμανε ότι τα σφάλματα βρίσκονταν, ειδικά, σε συμπληρωματικά λογιστικά φύλλα ακαδημαϊκών μελετών τα οποία περιέχουν σημαντικά συμπεράσματα πλούσια σε περιεχόμενο, και ότι, ως συνέπεια, η επιδιόρθωση τους υπήρξε ιδιαίτερα χρονοβόρα.

Το πρόβλημα αυτό μπορεί να είναι προφανές αρχικά ότι λύνεται εάν ολόκληρη η στήλη ή σειρά που θα χρησιμοποιείται για την καταγραφή των σχετικών πληροφοριών λάβει δεδομένα που έχουν την κατηγορία «κείμενο» από τις ρυθμίσεις, θέτοντάς τες για την σειρά ή την στήλη και καταργώντας τις υπόλοιπες προεπιλογές. Το κώλυμα όμως παρουσιάζεται όταν τίθεται ανάλογα αυτή η ρύθμιση και δεν εφαρμόζεται ομοιόμορφα για όλες τις κυψέλες της ίδιας σειράς ή στήλης, εμφανίζοντας μεμονωμένες εξαιρέσεις, γεγονός που οφείλεται σε επιπλοκές του προγράμματος, παρά στην πιο τετριμμένη χρήση του.

Όπως εξήγησε εκπρόσωπος της Microsoft, «Το Excel αποτυπώνει δεδομένα και κείμενο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Οι προεπιλεγμένες ρυθμίσεις στοχεύουν στο να δουλέψουν για τα περισσότερα συμφραζόμενα της καθημερινότητας … Το Excel προσφέρει ευρύ φάσμα επιλογών, τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιούν πελάτες με εξειδικευμένες ανάγκες ώστε να μεταβάλλουν τον τρόπο με τον οποίον αντιπροσωπεύονται τα δεδομένα».

Το ινστιτούτο Baker IDI, πάντως, εξιχνίασε το πρόβλημα για πρώτη φορά το 2004, με τον ρυθμό αύξησής του στο 15% τα τελευταία πέντε χρόνια.