Η Χαρά Ανδρεΐδου γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει, σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, Παιδαγωγικές Επιστήμες, Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης, καθώς και Μουσειολογία. Έχει διδακτορικό στην Κλασική Αρχαιολογία και μεταπτυχιακό στην Ανοικτή Εκπαίδευση. Εργάστηκε κατά διαστήματα σε όλους αυτούς τους τομείς , όπως και σε πολλούς άλλους, για να την κερδίσει στο τέλος η Εκπαίδευση.
Η περιπέτειά της στη θάλασσα της γραφής ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια. Το 2011 κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο «Η αγάπη είναι πόλεμος» και το 2013 τα «Ημερολόγια διαδρομών», και τα δυο από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Το «Στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα», από τις εκδόσεις Λιβάνη, είναι το τρίτο βιβλίο της που κυκλοφορεί. Όπως λέει η ίδια: «Δε ζωγραφίζω, δε χορεύω, δεν ξέρω να παίζω μουσική, ο δικός μου τρόπος για να εκφράζομαι είναι με τις λέξεις…»
Διαβάστε παρακάτω την συνέντευξη που μας παραχώρησε:
Τι σας έδωσε το έναυσμα να ξεκινήσετε να γράφετε;
Η αγάπη μου για τις λέξεις και η απέραντη πινακοθήκη από στιγμές, σκέψεις, εικόνες, συναισθήματα, αισθήσεις που κουβαλάω μέσα μου, στιγμές δικές μου και των άλλων ανθρώπων, τις οποίες τις συλλέγω και τις μελετάω διεξοδικά, σε όλες τους τις διαστάσεις, σε όλες τους τις πιθανές εκβάσεις. Και όλη αυτή η διαδικασία γίνεται μέσα από τις λέξεις, που είναι το όχημα, το μέσο για να εκφράσω τις σκέψεις και τις ιδέες. Αγαπούσα πάντοτε και, επιπλέον, είχα και μια μεγάλη ευκολία με τις λέξεις και αυτό φαινόταν σε οποιοδήποτε γραπτό κι αν έβγαινε από τα χέρια μου. Όλοι γύρω μου, όλοι οι άνθρωποι που με ήξεραν, περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα καταπιαστώ με τη λογοτεχνία. Μάλλον το ήξερα κι εγώ αλλά το αποσιωπούσα μέσα μου περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή. Αυτή η κατάλληλη στιγμή ήρθε πριν από πέντε περίπου χρόνια, όταν ξεκίνησα να γράφω ένα κείμενο ως απλή καταγραφή σκέψεων και εικόνων και συναισθημάτων κι εκείνο από μόνο του εξελίχθηκε σε ένα μυθιστόρημα, κυριολεκτικά χωρίς να το καταλάβω. Φαίνεται πως όλη αυτή η διαδικασία έρευνας και μελέτης είχε ωριμάσει μέσα μου και είχε έρθει πια η ώρα να την καταγράψω και να τη μοιραστώ και με άλλους.
Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για τα έργα σας; Έχουν τα έργα σας αυτοβιογραφικό χαρακτήρα;
Όπως είπα και παραπάνω, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου παρατηρώ με την περιέργεια ενός περιηγητή και με τη μεθοδικότητα ενός ερευνητή οτιδήποτε συμβαίνει γύρω μου και μέσα μου. Τα παρατηρώ, τα συλλέγω μέσα μου και τα μελετάω, προσπαθώντας να τα δω από όλες τις πλευρές, να ακουμπήσω όλες τους τις επιφάνειες, να αναμετρηθώ με όλες τους τις αλήθειες ∙ να τα κατανοήσω. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναδύονται ή ενισχύονται μέσα μου θεμελιώδη ερωτήματα, που έχουν να κάνουν με τη στάση μας απέναντι στον εαυτό μας, στη ζωή, στο σύμπαν, και επίσης με το ζύμωμά μας με τους άλλους ανθρώπους. Αυτά τα ερωτήματα και οι διαφορετικές απαντήσεις τις οποίες επιδέχονται είναι η πηγή της έμπνευσης για τα έργα μου. Επιλέγω κάποιες καταστάσεις, κάποιες συνθήκες κάθε φορά, τις χρησιμοποιώ για να στήσω τον καμβά της ιστορίας και μετά τις τραβάω και τις ξεχειλώνω για να τις φτάσω στα όριά τους, να τις μελετήσω όταν φτάνουν στα όριά τους. Υπ’ αυτή την έννοια τα έργα μου αφ’ ενός δεν είναι αυτοβιογραφικά, καθώς δεν εκθέτουν στο κοινό στιγμές της προσωπικής μου ζωής, αφ’ ετέρου είναι αυτοβιογραφικά γιατί τα γεγονότα που περιγράφονται είναι όλα περασμένα μέσα από το φίλτρο της δικής μου ματιάς και του δικού μου τρόπου να αντιμετωπίζω τον κόσμο.
Ποιο βιβλίο από όσα έχετε γράψει ξεχωρίζετε και το αγαπάτε ιδιαίτερα και γιατί;
Θα σας απαντήσω με τις κλασικές απαντήσεις, της μάνας που αγαπάει εξίσου όλα τα παιδιά της ή του χεριού που θα πονέσει το ίδιο, όποιο δάχτυλο κι αν κόψεις. Είναι κοινοτοπίες, ωστόσο κοινότοπες γίνονται όλες εκείνες οι φράσεις που κουβαλούν μέσα τους μια καθολική αλήθεια που ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις και που έχει δοκιμαστεί μέσα στο χρόνο και στον τόπο και στο πλήθος. Κάθε φορά που γράφω ένα έργο είμαι βουτηγμένη μέσα στον κόσμο του, γιατί εκείνον επιλέγω – ή έχω ανάγκη – να μελετήσω και να εκφράσω κάθε φορά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αποποιούμαι τα υπόλοιπα. Και είναι πολλές οι φορές που νιώθω την ανάγκη να επιστρέψω στους ήρωες των προηγούμενων βιβλίων μου, γιατί μου λείπουν και νιώθω πως τους έχω παραμελήσει, και θέλω να τους πάρω αγκαλιά και να τους νιώσω ξανά κοντά μου. Αγαπώ όλα τα βιβλία μου και όλους τους ήρωές μου, με διαφορετικό τρόπο το καθένα και τον καθένα, αλλά με την ίδια ένταση και την ίδια ποιότητα για όλα και για όλους.
Με τι χαλαρώνετε στον ελεύθερο χρόνο σας;
Με σιωπή και μοναχικότητα∙ και ανελέητη ενδοσκόπηση.
Με τα βιβλία σας σε ποιους ανθρώπους απευθύνεστε;
Σε όλους. Όλοι μοιραζόμαστε- ή μπορούμε να μοιραστούμε – τα ερωτήματα που θέτω στα βιβλία μου, όλοι απολαμβάνουμε – ή μπορούμε να απολαύσουμε – την ευχαρίστηση ενός όμορφου κειμένου που σέβεται τον εαυτό του, τη γλώσσα που υπηρετεί και τους αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται.
Θα έχουμε την χαρά να δούμε ένα νέο έργο σας σύντομα; Αν ναι, πείτε μας δυο λόγια για την υπόθεση του και πως το εμπνευστήκατε.
Το επόμενο μυθιστόρημά μου θα κυκλοφορήσει σε μερικούς μήνες, και ο τίτλος του είναι «Τα άδεια κουτιά». Η φιλοσοφία πάνω στην οποία στηρίζεται το έργο είναι πως η υπόστασή μας ως άνθρωποι είναι σειρά από άδεια κουτιά, εφαπτόμενα αλλά όχι συγκοινωνούντα. Κάθε κουτί αντιπροσωπεύει και μια ανάγκη μας, πολύ συγκεκριμένη, και όλη μας η ζωή είναι μια συνεχής προσπάθεια να γεμίσουμε αυτά τα άδεια κουτιά μέσα μας.
Πείτε μας ένα σχόλιο που λάβατε από αναγνώστη/ρια και σας ενθουσίασε και ένα το οποίο σας αποθάρρυνε ή σας έβαλε σε δεύτερες σκέψεις, εάν υπάρχουν και πώς αντιδράσατε.
Μέχρι τώρα μόνο θετικά σχόλια έχουν φτάσει ως εμένα για τα βιβλία μου. Μάλιστα υπάρχει μια κοινή συνισταμένη σε όλα αυτά, οι αναγνώστες μού γράφουν και μού λένε πως ταυτίζονται με τους ήρωές μου και πώς βλέπουν αποτυπωμένες μέσα στα βιβλία μου καταστάσεις που και οι ίδιοι έζησαν και που τώρα – μέσα από τα βιώματα των ηρώων μου – έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν ξανά, να κατανοήσουν καλύτερα και – αυτό είναι το πιο σημαντικό – να συμφιλιωθούν μαζί τους, να συμφιλιωθούν με τη ζωή τους και με τους ανθρώπους που πέρασαν από αυτή. Είναι άπειρες οι φορές που μου γράφουν: «Είμαι η Αρετή» ή «Δεν είχα συνειδητοποιήσει μέχρι τώρα πόσο Νίκος ήμουν» ή «Την ηρωίδα σου έπρεπε να τη λένε….. όπως εμένα». Είναι απίστευτα έντονο το συναίσθημα που βιώνω όταν εισπράττω τέτοια σχόλια, το συναίσθημα του μοιράσματος με αυτούς τους ανθρώπους. Από κει και πέρα φυσικά υπάρχουν τα θετικά, εγκωμιαστικά τολμώ να πω, σχόλια για τον τρόπο χειρισμού της γλώσσας, για τον τρόπο διάρθρωσης της πλοκής, για το αναπάντεχο – πάντοτε – τέλος των ιστοριών μου και για όλες τις παραμέτρους οι οποίες εμπλέκονται στη συγγραφή ενός λογοτεχνικού έργου. Το μόνο «αρνητικό» σχόλιο που έχω ακούσει για το έργο μου είναι πως είναι «πολύ βαρύ», κάτι που εγώ το θεωρώ απίστευτα τιμητικό και ως τέτοιο το εκλαμβάνω.
Τα σχόλια των αναγνωστών επηρεάζουν τα επόμενα έργα σας και αν ναι πως;
Για μένα η συγγραφή είναι μια καταβύθιση, μια ανασκαφή στα πιο βαθιά σημεία μέσα μας, εκεί που φωλιάζουν όχι μόνο οι εν ενεργεία αλλά και οι εν δυνάμει εαυτοί μας. Εκεί, σ’ αυτά τα ερεβώδη βάθη, δεν χωράει κανείς άλλος, κανείς απ’ έξω. Η συγγραφή είναι μια συνδιαλλαγή και μια αναμέτρηση με τους εαυτούς μας. Το ότι το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας μπορώ να το μοιράζομαι και με άλλους ανθρώπους είναι για μένα ένα δώρο, απίστευτα ανακουφιστικό και παρήγορο, κυριολεκτικά λυτρωτικό. Αυτή όμως η εκ των υστέρων κοινοκτημοσύνη δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να επηρεάσει τη μοναχική εσωτερική διεργασία που με οδηγεί στη συγγραφή ενός έργου.
Με λίγες λέξεις, πώς θα χαρακτηρίζατε τα έργα και τον εαυτό σας;
Πιστεύω πως μέσα από τα έργα του ο συγγραφέας, και γενικότερα ο καλλιτέχνης, δείχνει ποιος είναι, ποιος πραγματικά είναι, χωρίς κανένα περιθώριο να καμουφλαριστεί ή να κρυφτεί. Ας χαρακτηρίσουν λοιπόν οι αναγνώστες και εμένα και τα έργα μου.
Τι σας ενθουσιάζει στον κόσμο πιο πολύ;
Μα ο κόσμος ο ίδιος…
Απόλαυσα την διατύπωση των απαντήσεων της Χαράς Ανδρεϊδου, παρά τον τόσο γνωστό σ΄εμένα τρόπο που εκφράζει τις απόψεις της!! Συγχαρητήρια θερμά !!