Γράφει η Μαρία Αθανασιάδου
Ψυχολόγος
Η Κατάθλιψη, δυστυχώς, είναι η πιο συνηθισμένη και δύσκολη ασθένεια, που μαστίζει πολλούς ανθρώπους της εποχής μας. Δεν κάνει διακρίσεις σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, ούτε σε ηλικία και φύλο. Και καλό είναι να μην βασιστούμε σε έρευνες αυτή την στιγμή, αλλά στο πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα αγαπημένα μας άτομα, που πάσχουν από αυτή την διαταραχή. Πολλές φορές, δεν χρειάζεται να έχει προκύψει επίσημη διάγνωση από γιατρό, για να ευαισθητοποιηθούμε. Η θλίψη και η παραίτηση είναι γνώριμα στοιχεία στην συμπεριφορά και διάθεση των ανθρώπων γύρω μας, δίπλα μας και πριν ακόμα καταφέρουν να εγκαθιδρυθούν στον ψυχισμό μας, απαιτείται η άμεση φροντίδα και προφύλαξη της ψυχικής μας υγείας.
Τι είναι καλό να έχουμε κατά νου για την Κατάθλιψη;
- Αρχικά απαιτείται να αποδεχθούμε ότι είναι μία σοβαρή κατάσταση: Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την σοβαρότητα της, αλλά ούτε να της δώσουμε διαστάσεις «μπαμπούλα». Είναι Ασθένεια και όχι καπρίτσιο, στεγνώνει τον ασθενή από ενέργεια, αισιοδοξία και κινητοποίηση. Δεν είναι ότι δεν θέλει να πάρει πρωτοβουλίες και να δραστηριοποιηθεί. Δεν μπορεί να το κάνει, ειδικά όταν είναι σε έξαρση τα συμπτώματα της.
- Να μην λαμβάνουμε τα συμπτώματα της Κατάθλιψης ως κάτι προσωπικό: Οι ασθενείς με Κατάθλιψη εκδηλώνουν μία συμπεριφορά, που μπορεί να μας εξοργίσει και να μας απογοητεύσει. Δηλαδή, μπορεί να τους δούμε να είναι συναισθηματικά απαθείς απέναντι μας ή αρκετά εριστικοί. Δεν μιλάει εκείνη την ώρα ο ίδιος ο άνθρωπος, αλλά η Ασθένεια.
- Δεν πρέπει να ντρεπόμαστε για την συγκεκριμένη ασθένεια και να την κρύβουμε: Η απόκρυψη της Κατάθλιψης και η μη παραδοχή αυτής δεν βοηθά ούτε τους Φροντιστές, ούτε τους ίδιους τους ασθενείς. Ίσα ίσα που απομακρύνει και τους μεν και τους δε από την Θεραπεία.
- Δεν έχετε την δυνατότητα ως Φροντιστές να θεραπεύσετε την Κατάθλιψη: Όσο και να θέλετε να βγάλετε από τον βούρκο τον αγαπημένο σας άνθρωπο και να κάνετε υπερ-προσπάθειες υπέρ αυτού, μάταιο είναι και θα κινείστε σε έναν φαύλο κύκλο. Ούτε ευθύνεστε για αυτό, ούτε είναι η δική σας δουλειά να το πετύχετε. Η πρώτη και βασική απόφαση πρέπει να παρθεί από τον ίδιο τον ασθενή και να αναζητήσει βοήθεια από Ειδικούς.
Πως μπορώ να μιλήσω σε έναν άνθρωπο με Κατάθλιψη;
Τα συμπτώματα της Κατάθλιψης, λίγο έως πολύ, είναι ευρέως διατυπωμένα στο διαδίκτυο. Εκεί, που θα ήθελα περισσότερο να σταθώ, είναι στο πως πρέπει ως μη Ειδικοί να συμπεριφερθούμε απέναντι σε ένα άτομο με Κατάθλιψη.
Θα ακολουθήσουν χρήσιμες και πρακτικές Κατευθύνσεις περί αυτού. Πάντα, όμως, θα πρέπει να έχετε στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού σας, ότι αυτό που ουσιαστικά χρειάζεται ο άνθρωπος σας με Κατάθλιψη είναι να τον ακούτε προσεκτικά με ενσυναίσθηση και όχι να του δώσετε απαραιτήτως συμβουλές και τεχνικές θεραπείας.
Επίσης, ένας Καταθλιπτικός συνήθως δεν είναι και ένθερμος συζητητής, δεν απαντά πάντα σε αυτά που του λέμε, ούτε παίρνει από μόνος του πρωτοβουλίες κουβέντας. Καλό είναι να ακούει συνέχεια την προθυμία σας και την διαθεσιμότητα σας να τον ακούσετε και σε αυτό χρειάζεστε να οπλιστείτε με Υπομονή, Επιμονή και Ευγένεια.
Ξεκινήστε την Συζήτηση λέγοντας:
α) «Έχω έντονα την έγνοια για σένα, για το πώς αισθάνεσαι»
β) «Τώρα τελευταία έχω διακρίνει κάποιες αλλαγές στην διάθεση σου και θα ήθελα να μάθω τι σου συμβαίνει»
γ) «Θέλω να δω τι κάνεις, γιατί νιώθω ότι έχεις πέσει αρκετά ψυχολογικά και αυτό φαίνεται»
Μπορείτε στη συνέχεια να ρωτήσετε:
α) Πότε ξεκίνησες να αισθάνεσαι έτσι;
β) Συνέβη κάτι συγκεκριμένο, που σε οδήγησε σε αυτή την αλλαγή της διάθεσης;
γ) Θα μπορούσα να σε βοηθήσω με κάποιον τρόπο;
Στοιχεία που θα ενισχύσουν τα λόγια σας:
- «Δεν είσαι μόνος/η σε αυτό, που περνάς. Είμαι και εγώ εδώ»
- «Μπορεί να μην το νιώθεις τώρα, αλλά αυτό που περνάς είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει»
- «Μπορεί να μην γίνεται να νιώσω επακριβώς αυτό που αισθάνεσαι, αλλά νοιάζομαι πολύ για σένα και θέλω να σε στηρίξω σε αυτό»
- «Είσαι πολύ σημαντικός/ή για εμένα. Η ζωή σου είναι πολύ σημαντική για εμένα»
- «Δείξε μου εσύ τον τρόπο, που με χρειάζεσαι στο πλευρό σου»
Καλό είναι να αποφύγετε κουβέντες, όπως:
- «Όλα είναι στο μυαλό σου»
- «Δες την θετική πλευρά της ζωής»
- «Αυτό που περνάς, όλοι το έχουμε περάσει ή θα το περάσουμε»
- «Μπροστά είναι η ζωή σου, εσύ γιατί την μαυρίζεις;»
- «Δεν μπορώ να κάνω κάτι, για να σε βοηθήσω»
- «Κάνε κάτι να βγεις από όλο αυτό»
Τι μπορώ να κάνω, όταν ο ασθενής αρνείται να πάει σε Ειδικό;
- Μπορείτε αρχικά να του προτείνετε να πάτε σε έναν Παθολόγο: Αρκετές φορές είναι πιο ανεκτό στα μάτια του Καταθλιπτικού ασθενή να επισκεφθεί έναν γιατρό πέρα του Επαγγελματία Ψυχικής Υγείας. Και ο Παθολόγος είναι σε θέση να διαγνώσει την ασθένεια, εφόσον τα συμπτώματα είναι εμφανή. Ο συγκεκριμένος γιατρός μπορεί να του εξηγήσει την ιατρική βάση της Κατάθλιψης και ενδεχομένως να την συνδέσει και με τις οργανικές λειτουργίες του σώματος. Είναι διαφορετικό να σου πει ένας Γιατρός, ότι πρέπει να επισκεφθείς έναν Ψυχίατρο ή Ψυχολόγο και αλλιώς θα το πάρεις αν σε παροτρύνει ένας φίλος ή συγγενής. Η γνώμη του Ειδικού μετράει πιο βαριά.
- Προσπαθείστε να βρείτε μαζί τον Ειδικό και συνοδέψτε τον στην επίσκεψη του σε αυτόν: Λόγω της παραίτησης και της χαμηλής διάθεσης για την φροντίδα του εαυτού, ένας Καταθλιπτικός ασθενής δεν μπορεί να κινηθεί ευέλικτα και αποτελεσματικά στο να ψάξει να βρει κάτι κατάλληλο για την Θεραπεία του. Χρειάζεται πρακτική καθοδήγηση και ενθάρρυνση σε αυτό.
- Ενισχύστε τον να φτιάξει μία λίστα με τα συμπτώματα, που εμφανίζει, για να τα αναφέρει στον Ειδικό και να τα συζητήσει μαζί του: Σε αυτό θα βοηθήσετε ως εξωτερικοί παρατηρητές να επισημάνετε πράγματα, που ο ίδιος ο ασθενής λόγω του μπλοκαρίσματος του δεν μπορεί να διακρίνει.
Τι να έχω υπόψιν μου κατά την διάρκεια της Θεραπείας:
- Να έχετε μία επίβλεψη της όποιας Θεραπείας, χωρίς όμως να γίνεστε χειριστικοί.
- Να κρατάτε μικρό καλάθι, δηλαδή να διατηρείτε ρεαλιστικές προσδοκίες.
- Λειτουργείστε ως ένα Υγιές Πρότυπο για τον ασθενή φροντίζοντας αρκετά τον εαυτό σας.
- Ενθαρρύνετε τον στο να ασχολείτε με δραστηριότητες
- Να επιζητάτε την συμμετοχή του και την συνεισφορά του σε πράγματα, που έχετε και εσείς ανάγκη.
Επουδενί, να μην ξεχάσετε τον Εαυτό σας μέσα σε αυτό το δύσκολο ταξίδι συμπαράστασης ενός Ψυχικά Ασθενή. Να θυμάστε, ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να φροντίζετε ένα άτομο που πάσχει από Κατάθλιψη και για αυτόν τον λόγο:
- Μοιραστείτε τις δυσκολίες και τα συναισθήματα σας με άλλα άτομα
- Αναζητήστε βοήθεια και εσείς από Ειδικό
- Μην παραμελήσετε δικούς σας Στόχους και Πλάνα ζωής
- Θέστε Όρια στην σχέση σας με τον αγαπημένο σας άνθρωπο.
